Galicia presenta unha solución pioneira no mundo contra a contaminación nas escavacións de túneles

Un grupo de investigadores da Universidade de Santiago deseñou para Adif unha solución que consiste en chans á carta que neutralizan a contaminación xerada nas escavacións do AVE.

Por Europa Press / Redacción | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 06/04/2019 | Actualizada ás 12:44

Comparte esta noticia

Chans á carta deseñados por un grupo de investigadores da Universidade de Santiago de Compostela (USC) serven para neutralizar a contaminación que xeran as miles de toneladas de rocha extraídas na escavación de túneles do AVE como o do Espiño (Ourense), un dos máis grandes do trazado de alta velocidade a Galicia.

DAR SÁBADO TECNOSOLES DO AVE. REMITIDA
DAR SÁBADO TECNOSOLES DO AVE. REMITIDA | Fonte: Europa Press

Estes tecnosoles, que produce a empresa Ten, instalada nos terreos da antiga mina de Touro na Coruña (fainos a partir de lodos de depuradora e residuos da industria agrícola e agroalimentaria), aplícanse sobre os vertedoiros próximos ás obras do AVE, onde Adif deposita no caso do Espiño grandes cantidades de lousas negras. O obxectivo é evitar a contaminación e tamén favorecer o desenvolvemento de vexetación.

Aínda que baixo terra os elementos que conteñen as pedras sacadas para perforar as montañas por onde pasará o tren de alta velocidade permanecen máis ou menos estables, a situación cambia cando están expostas á intemperie.

O catedrático de Edafoloxía da USC Felipe Macías explica, en declaracións a Europa Press, cal é o proceso. "Esas lousas negras teñen elevados niveis de xofre pirítico e, asociado a el, non metais como arsénico e selenio e metais pesados como cobre, cadmio, cobalto, zinc e manganeso", apunta.

SOLUCIÓN "PIONEIRA"

Cando as rochas están no vertedoiro e se expoñen ao contacto co osíxeno e a auga, se oxidan e rexístranse lixiviados dos elementos contaminantes, filtracións que habitualmente nestes casos son de cor ocre e que acaban nos cursos acuáticos máis próximos. E máis no caso de Galicia, onde a pluviosidad é alta.

De non facer nada, "o vertedoiro non se recuperaría e quedarían chans contaminados e auga contaminada", advirte Macías. É por iso que este profesor coordinou un grupo dunha decena de persoas que durante un ano deseñou este chan á carta "coas propiedades xustas que se necesitan para resolver un problema".

Previamente, durante tres anos e medio, estiveron a analizar os materiais extraídos do túnel, en fase de estudo. Agora que o tecnosol está alí e fanlle un seguimento, observan que o pH da auga é "perfecto" e que por tanto está a funcionar "perfectamente": está a lograrse que non haxa contaminación.

De feito, parte desta solución innovadora, "totalmente nova" e "pioneira" no mundo, segundo reivindica o catedrático, está a usarse xa para mitigar o impacto dos cascallos do túnel de Laza, tamén no tramo da liña ferroviaria de alta velocidade entre Lubián e Ourense.

En termos técnicos, o chan empregado para cubrir os vertedoiros é un tecnosol ándico reductor eutrófico, "con propiedades neutralizadoras, tamponizadoras, de absorción de arsénico e inmovilización de metais pesados", segundo describe o profesor.

Foron precisas varias decenas de miles de toneladas (unhas 35.000), que fabricou Ten (o tecnosol de base) pero que despois corrixiu outra compañía situada na mina de Touro, que se chama Centro de Valorización Ambiental do Norte e que se dedica á investigación (onde colabora Macías).

Estes chans con "moita materia orgánica" e "amortecidos", algo parecido a un "chan negro", foron transportados en camión ata a zona dos túneles e foron precisas unhas 1.400 viaxes.

Felipe Macías comenta que esta técnica pode agora ser exportada a outros lugares e cita o caso das obras do AVE no País Vasco, onde tamén teñen ampelitas, "rochas parecidas" á da área da provincia ourensá por onde entra o AVE procedente da Meseta.

"PREVIR" A CONTAMINACIÓN

Reflexiona tamén sobre os avances en materia de restauración, na que leva traballando máis de 40 anos. "Ata data recente", indica, o que se facía era recuperar chans contaminados e paisaxes degradadas. "Íase por detrás", advirte.

Con todo, a tecnoloxía permite nestes momentos "previr que se produzan os problemas". "É como o medicamento. É moito máis barato e mellor previr a enfermidade que curala, e é o que podemos facer agora cos tecnosoles", destaca.

Nos terreos de Touro, onde a pretensión de reactivar a explotación mineira (extraeuse cobre de 1973 a 1986) supuxo unha forte contestación social, desenvólvense a día de hoxe varias actividades empresariais.

Explotacións Galegas (Exga), propietaria do lugar e socia do resto de compañías, produce áridos que se empregan, entre outras cuestións, para a construción de estradas.

Mentres, Tratamentos Ecolóxicos do Noroeste (Ten) está centrada nos tecnosoles e a compostaxe; Tecnoloxía e Reciclaxe de Materiais (Tyrma) na reciclaxe de plásticos, e o Centro de Valorización Ambiental do Norte (Cvan) na investigación, desenvolvemento e innovación en materia ambiental.

"ECONOMÍA CIRCULAR"

O xerente de Ten, David González, considera que "aínda custa" que as administracións aposten por este tipo de alternativas, "porque hai certo receo e rexeitamento social". "Non temos cultura de economía circular", lamenta.

En calquera caso, pedindo "un empurrón" por parte de entidades públicas como Adif, que "quedaron moi satisfeitos" co realizado no Espiño, valora que "se están dando pasos".

Admite que os tecnosoles poden xerar "algún tipo de cheiro", ao contar cun alto grao de materia orgánica na súa composición. Con todo, precisa que é un material "que deixou de fermentar" e por tanto se reducen os efluvios.

A súa empresa, que transforma en fertilizantes e tecnosoles máis de 135.000 toneladas de residuos ao ano, ve nas infraestruturas unha nova aplicación para o produto que fabrican, que serve para reparar os danos que deixan tras de si as obras.

Traballan man a man cos investigadores da USC, que unha vez tiveron o diagnóstico dos vertedoiros do AVE pasáronlle unha fórmula, unha especie de receita.

Aínda que o máis apropiado, segundo explica González, é que os chans á carta se fabriquen "o máis preto" do lugar do seu destino final, "non hai plantas que están preparadas para tal cantidade de produción" como a que requirían os vertedoiros de materiais extraídos dos túneles da alta velocidade.

Comparte esta noticia
¿Gústache esta noticia?
Colabora para que sexan moitas máis activando GCplus
Que é GC plus? Achegas    icona Paypal icona VISA
Comenta