Leiceaga ve "imprescindible" un fondo para "amortecer" as desigualdades entre autonomías

O doutor en Ciencias Económicas pola Universidade de Santiago (USC) e senador socialista, Xaquín Fernández Leiceaga, considera "imprescindible" un fondo de nivelación para "amortecer" as desigualdades en renda por habitante entre comunidades.

Na súa intervención na comisión parlamentaria sobre financiamento autonómico, este economista chamou a atención, do mesmo xeito que outros expertos, sobre a necesidade de "revisión" do Fondo de Compensación Interterritorial (FCI), un instrumento constitucional para promover o equilibrio entre autonomías.

Así, Leiceaga valora que o actual sistema de financiamento está "ben estruturado" e "favorece a equidade", aínda que defende unha "continuidade" do modelo actual pero "con pequenos cambios" para atallar desigualdades. Xunto a isto, demandou "maior flexibilización de regras de gasto", pero "de forma preferente para aquelas comunidades que son cumpridoras".

Cre que se deben "primar comportamentos responsables", polo que na reforma débese dar unha solución ao "elevado" endebedamento autonomico, aínda que non favorecer ás autonomías máis endebedadas con "unha especie de rescate".

Á hora de analizar a situación da que parte Galicia, indica que se atopa nun nivel de recursos "un pouco por encima do que lle correspondería" por poboación, ao existir factores correctores de envellecemento e dispersión, que ve "claves".

Con todo, critica a variable de despoboamento que propón incluír o Ministerio de Facenda, que sería prexudicial para Galicia, e ve "redundante". Tamén explica que por parte da comunidade galega "debería facerse presión para modificar" a "fórmula de introducir" os custos fixos, que é "moi discutible", ao seu xuízo.

IVE COLEXIADO

No tocante a melloras sobre autonomía tributaria das comunidades, Leiceaga defende un "IVE colexiado" con decisións sobre os tipos que sexan colectivas polas comunidades.

Avoga por facer que a parte do IRPF cedida ás comunidades "opere de forma moito máis áxil e rápida", posto que existen "dous anos de atraso cando se fai a liquidación". Igualmente, ve necesario "modernizar" impostos cedidos, "moi anticuados no seu deseño", e harmonizalos ante unha "competencia fiscal espuria" entre territorios.

INTERVENCIÓN DO SÍNDICO MAIOR DE CONTAS DE ASTURIAS

Nesta xornada tamén interveu o profesor de Economía Aplicada e síndico maior da Sindicatura de Contas do Principado de Asturias, Roberto Fernández Llera, quen lanzou a proposta de elevar desde os actuais 432 millóns aos 5.000 millóns a dotación do Fondo de Compensación Interterritorial (FCI), o "gran abandonado".

Remarca que a "marxe de mellora enorme" para Galicia con este fondo, dada a súa condición de PIB per cápita por baixo da media. Considera que o incremento ata os 5.000 millóns "non é desatinado" porque supón menos de medio punto do PIB e lembra que os fondos covid supuxeron 29.000 millóns entre 2020 e 2021. Ademais, propón que o fondo de cooperación intégrese no FCI.

Afirma que é necesario reformar o "caducado" sistema de financiamento, aínda que pensa que non madurou "mal do todo". Galicia "parte dunha posición que non é mala", aínda que se abre unha oportunidade de mellorar o seu financiamento. Chama a alcanzar unha "meta compartida e solidaria" entre todas as comunidades.

No tocante á autonomía financeira, descarta que se cedan ás comunidades o imposto de sociedades e as cotizacións sociais, dada a súa importancia na redistribución. Con todo, observa "moita marxe para traballar no ámbito da imposición ambiental" por parte das comunidades.

Fernández Llera descarta o concerto económico, xa que nas autonomías onde hai rendas por baixo da media produciríase unha "deterioración" dos servizos públicos. Considera que as dúas comunidades forais, País Vasco e Navarra, deberían pór 2.600 millóns anuais en favor da "solidariedade".

Cun déficit estrutural "tan elevado" non ve razoable que se renuncie aos 2.500 millóns que supoñen o imposto sobre sucesións e doazóns, á vez que cre que debe manterse un "mínimo de tributación" en patrimonio en todo o Estado a través dunha reconversión centrada en grandes fortunas. E é que avisa de que España "non pode seguir co desmonte por pezas" do seu sistema tributario.

Do mesmo xeito que Leiceaga e outros expertos nesta comisión, pon o foco sobre a necesidade de establecer un "IVE colexiado" que salga dunha decisión común entre comunidades sobre a baixada ou subida de tipos. Tamén deixa claro que "nada impide elevar a porcentaxe de nivelacion ao 100%", de forma que esa nivelación sexa total en todos os servizos máis aló dos considerados fundamentais.

Respecto da poboación axustada, valora o documento do Ministerio de Facenda recentemente presentado. No entanto, discrepa da nova variable de despoboamento ao seguir unha "fórmula arbitraria" que só supón reforzar aos territorios con máis superficie, salvo a Andalucía. Aposta polos fondos de reequilibrio territorial no canto desta variable.

O síndico maior de Contas en Asturias realizou outras propostas que pasan por: marcar obxectivos de regras fiscais "transparentes"; retirada de fondos como o FLA e similares que suplen ao sistema de financiamento; reforzo de medidas de alerta temperá; crear fondos de reserva para previr situacións de crises; reestruturar débedas autonómicas pero sen condonaciones "masivas", que suporían unha "inxustiza" para comunidades como Galicia e Asturias; así como que haxa unha Axencia Tributaria estatal na que as comunidades participen "en pé de igualdade".