Aumenta o 'bulliyng' e o consumo de alcol nas escolas: un de cada tres mozos viviu acosos

Un de cada tres adolescentes estivo involucrado en casos de acoso escolar e un de cada dez en casos de ciberacoso; un de cada catro xa se emborrachou e fumou a idade temperá e un de cada cinco consumiu cánnabis. De feito, os mozos involucrados en acoso escolar ou ciberacoso teñen taxas de consumo de risco ata tres veces superiores. Son os datos dun estudo publicado na revista Children and Youth Services Review que analiza a relación entre o acoso escolar, o ciberacoso e o consumo de substancias estupefacientes realizado entre mozos de 12 a 17 anos.

De feito, unha das principais conclusións é que o  acoso escolar, o ciberacoso, o consumo de drogas e outras condutas problemáticas estarían interrelacionadas, destacando a necesidade de abordar estas cuestións de forma conxunta implementando estratexias de prevención desde un enfoque integral. Neste sentido, as escolas xogarían un papel destacado na minimización da participación no bullying, xa que son o escenario principal no que se desenvolve, e tamén se recomenda un enfoque de seguridade escolar.

No artigo "Análise da relación entre acoso escolar, ciberacoso e consumo de substancias" os investigadores Rafael Pichel, Sandra Feijóo, Manuel, Isorna, Jesús Varela e Antonio Rial, destacan que os esforzos de prevención e intervención deben realizarse desde unha idade temperá, xa que os nenos de 12 anos xa están inmersos no acoso escolar e o consumo de drogas. Por iso, os autores cren que comezar a prevención en Educación Secundaria pode ser demasiado tarde.

CONSUMO DE ALCOL, TABACO E DROGAS

Os resultados mostraron que as substancias máis consumidas foron o alcol, o tabaco e o cánnabis, atopando tamén altos índices doutro tipo de drogas máis duras, como a cocaína. Os adolescentes implicados en acoso escolar ou ciberacoso en calquera rol (vítimas, agresores e acosadores-vítimas) presentan taxas significativamente máis altas nos hábitos de consumo e consumos de risco analizados.

Así, o estudo destaca que un 25,7% dos mozos particpantes emborracháronse no último ano e un 23,3% presentando consumo de risco. O tabaco é a segunda substancia máis consumida, xa que o 24,8% consumiuno no último ano e o 14,9% no último mes. Tamén son destacables os niveis de consumo de cánnabis entre os mozos (14,4% no último ano; 7,7% no último mes), cun 4,9% de menores de idade presentando consumo de risco.

Cabe sinalar que a maioría das substancias xa se consomen á idade de 12 ou 13 anos, e o uso aumenta significativamente a medida que os adolescentes van envellecendo. En canto ás diferenzas de sexo, parece haber unha preferencia polo alcol e o tabaco entre as mozas, mentres que os mozos consomen máis cánnabis e anfetaminas ou alucinóxenos.

ACOSO ESCOLAR E CIBERACOSO

Os datos tamén recollen que un de cada tres adolescentes (34,4%) estivo involucrado en acoso escolar (16,4% vítimas, 5,9% agresores e 12,1% acosadores-vítimas). En relación aos índices de implicación en ciberacoso, o 14,1% dos adolescentes implicáronse dalgunha forma (5,2% vítimas, 4,6% agresores e 4,3% acosadores-vítimas).

Segundo os autoress, estes resultados apoian que o bullying é un problema en aumento e as altas taxas de victimización atopadas no grupo de idade de 12-13 anos apoian a idea de que o acoso escolar e o ciberacoso son problemas que se están estendendo a idades máis novas. "Outro feito destacable é o alto grao de concorrencia detectado entre victimización e perpetración, reflectido en altas taxas de acosadores-vítimas para ambos os fenómenos. Esta evidencia apoia a hipótese da presenza dunha espiral ou escalada de violencia na que victimización e perpetración inflúense mutuamente", recolle o estudo.

3.000 PARTICIPANTES

Neste estudo utilizouse unha metodoloxía selectiva, aplicando unha enquisa a alumnos de IES concertados de Galicia, e obtendo unha mostra de 3.173 adolescentes de 12 a 17 anos. O cuestionario, realizado antes da pandemia, incluía ítems referentes ao consumo de varias substancias, escalas de cribado específicas para a avaliación do consumo de risco (alcol, tabaco, cannabis, cocaína ou anfetaminas) e escalas para avaliar o acoso escolar e o ciberacoso.

Asegurouse a colaboración coa dirección dos centros educativos antes da recollida de datos. Os directores entregaron cartas aos adolescentes participantes explicando o obxectivo e a data da recolección de datos e solicitando o consentimento dos pais para incluír aos seus fillos no estudo.

Os datos recolléronse na aula en pequenos grupos (entre 15 e 20 persoas) cun cuestionario que cada adolescente debía cumprimentar individualmente. A recollida de datos foi realizada por un equipo de psicólogos con experiencia e formación específica na materia. Cada suxeito foi informado sobre o propósito do estudo, así como a confidencialidade e anonimato das súas respostas. O estudo foi aprobado polo Comité de Bioética da Universidade de Santiago de Compostela