O CSIC indaga desde Galicia os cambios nos chans pola desecación de humidais con fins agrícolas
Fíxoo tomando como referencia a Lagoa de Antela (A Limia, Ourense), que pasou por este proceso fai seis décadas.
Por Europa Press / Redacción | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 06/09/2022 | Actualizada ás 18:40
O Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC), a través do grupo Interacciones Microbioma-Chan-Planta (Misión Biolóxica de Galicia), indagou nos cambios físico-químicos que se producen no chan despois da drenaxe e cultivo de zonas húmidas. Fíxoo tomando como referencia a Lagoa de Antela (A Limia, Ourense), que pasou por este proceso fai seis décadas.
Tal e como explican Serafín González Prieto e Marc Romeu Estonllo, autores do estudo, os humidais "atópanse entre os ecosistemas máis produtivos e biodiversos" do mundo. "No entanto, moitos se están transformando para outros usos, o que leva, entre outras cuestións, unha intensa presión sobre os ciclos de auga, carbono e nitróxeno; aumento das emisións de gases de efecto invernadoiro ou a compactación e afundimento do terreo", sinalan. A pesar do interese do tema, "disponse de pouca información".
Antela foi unha das maiores lagoas de auga doce a Península Ibérica e estaba considerada "a xoia da coroa do complexo húmido Limia-Antela". Unha lei de 1956 declarou a zona de alto interese nacional e ordenou a drenaxe do humidal para a posta en produción agrícola e gandeira das súas terras.
Pouco despois de finalizar as obras en 1962, realizáronse mostraxes intensivas da capa superior do chan e determináronse os seus principais características, estimándose que a subsidencia (afundimento do terreo) na zona de turberas non sería superior ao 4%. "Desdeentonces, non se dispuña de estudos", explican os científicos do CSIC.
Neste contexto, o grupo de investigación deseñou unha investigación baixo a hipótese de que os cambios nas propiedades do chan diminuirían desde o núcleo de augas permanentes da lagoa cara aos seus bordos, con períodos de encharcamiento cada vez menores. Establecéronse 106 puntos de mostraxe en 2019 e analizáronse tanto as variables do chan estudadas na década dos 60 (pH e contido en carbono) como outras adicionais (contido en nitróxeno e abundancia dos isótopos pesados).
Os investigadores verificaron que os cambios no pH do chan e o carbono orgánico son maiores no núcleo da antiga lagoa (permanentemente alagado) e diminúen nos chans a medida que se reduce o período durante o cal están alagados. Ademais, constatouse que o afundimento do terreo (entre 17 e 32 centímetros) na área previamente ocupada por túrbaa foi entre 6 e 8 veces maior que o previsto inicialmente, aínda que esta taxa atópase na parte inferior do rango en humidais similares.
Os resultados do estudo apuntan cara a unha acidificación e perda de carbono no chan, que aumenta progresivamente desde as zonas menos profundas e encharcadas de modo temporal á zona máis profunda e sempre cuberta por auga. "Pódese afirmar que a principal consecuencia da drenaxe e posta en cultivo dos chans da lagoa de Antela foi a apertura dos ciclos de auga, carbono e nitróxeno, co consecuente empobrecimiento do chan no que os efectos da drenaxe foron maiores que os do cultivo", conclúen os científicos.
