O Tribunal Constitucional desestima o recurso da Xunta e avala a tributación no IRPF das 'herdanzas en vida'

O Tribunal Constitucional (TC) avalou que se tributen no Imposto Sobre a Renda de Persoas Físicas (IRPF) as denominadas 'herdanzas en vida' ao considerar que non hai dobre imposición porque a capacidade económica que tributa no devandito imposto é distinta da gravada no imposto sobre sucesións e doazóns.

Así, os maxistrados do Pleno desestimaron o recurso de inconstitucionalidade presentado pola Xunta de Galicia contra a tributación no IRPF dos bens recibidos en virtude de pactos e contratos sucesorios, nos que unha persoa entrega en vida a un dos seus herdeiros uns determinados bens a cambio de non herdarlle o día de mañá.

Foi en maio de 2022 cando o órgano de garantías admitiu a trámite o recurso da Xunta coa lei estatal de medidas de prevención e loita contra a fraude fiscal que obriga a pagar os correspondentes impostos por bens de herdanzas en vida de ata un millón de euros que se vendan antes de cinco anos.

En 2021, o Goberno e a Xunta accederon a negociar en relación ás discrepancias manifestadas polo artigo terceiro desta lei, que modifica cuestións relacionadas co IRPF, así como coa disposición transitoria primeira 4 sobre a entrada en vigor da reforma. Con todo, non se alcanzou acordo.

A "AMPLA" MARXE DO LEXISLADOR

Agora, no marco da resolución da que foi relatora a maxistrada María Luisa Balaguer, o órgano de garantías lembrou que o lexislador ten unha ampla marxe de configuración ao concretar o principio de capacidade económica, que pode modular por razóns de técnica tributaria.

Segundo informou o tribunal, respecto ao feito de que non se diferencie entre quen fan estas operacións con ánimo elusivo e os que non, o tribunal recalcou que --segundo a súa reiterada doutrina-- a Constitución non garante o dereito a un trato desigual.

En canto ao trato dispar coas herdanzas típicas, os maxistrados subliñaron que os pactos ou contratos sucesorios teñen efectos no presente, circunstancia que o lexislador pode lexitimamente ter en conta para non aplicarlles o mesmo tratamento fiscal que ás transmisións por falecemento.

Por último, o Constitucional descartou a tacha referida á aplicación retroactiva do novo réxime ao considerar que a renda derivada da transmisión do ben recibido polo "apartamento" xérase cando se enaxena e debe tributar segundo a normativa actualmente vixente, non a existente cando se adquiriu.

VOTO PARTICULAR DE DOUS CONSERVADORES

A resolución aprobada pola maioría do Pleno contou co voto particular de dous maxistrados da á conservador: Enrique Arnaldo e Concepción Espejel. Ambos discreparon do criterio adoptado ao considerar que o recurso da Xunta de Galicia debeu de ser estimado porque, ao seu xuízo, a regulación impugnada establece "discriminacións arbitrarias" entre contribuíntes entre os que non media ningunha razón obxectiva de diferenciación.

Ningún dos dous maxistrados comparte a equiparación a efectos fiscais que se efectúa na sentenza entre a institución da "apartación" do Dereito Foral Galego e a doazón 'inter vivos' --unha equiparación que xustifica a diferenza de trato impositivo entre os que adquiren os bens por título de herdanza á morte do causante e os que o herdan en vida--. Arnaldo e Espejel concluíron que a 'herdanza en vida' non é unha doazón senón un pacto sucesorio, aínda cando se formalice nun contrato 'inter vivos'.

Ambos aseguraron que a decisión do lexislador "comporta un trato discriminatorio respecto de quen herdan á morte do causante (que poden vender inmediatamente o ben herdado sen tributar no IRPF pola diferenza de valor do ben na data da adquisición polo causante e o de venda polo causahabiente) e quen herdan en virtude dun pacto sucesorio en virtude do cal renuncian á lexítima (os cales se han de subrogar, para os efectos de tributación en renda, na posición do causante e soportan esa carga impositiva)".

Vista da fachada do Tribunal Constitucional | Fonte: Europa Press