Dez dos vinte municipios españois con maior número de vivenda baleira están en Galicia

A proporción de vivendas baleiras en Galicia respecto do total do parque inmobiliario galego dobra á do conxunto estatal, ao situarse no 28,8%, o que supón que case tres de cada 10 atópanse nesta situación, fronte ao 14,4% da media, segundo os últimos datos publicados polo Instituto Nacional de Estatística (INE), correspondentes ao ano 2021.

De acordo con estas cifras, as vivendas baleiras en Galicia nese ano alcanzaron as 506.370, dun total de 1.757.739. En todo o estado son máis de 3,8 millóns as vivendas baleiras dun parque inmobiliario composto por máis de 26,6 millóns de vivendas.

Estes números fanse públicos no medio do debate pola ocupación ilegal de vivenda en España, ou, o que é o mesmo, pola usurpación de vivenda deshabitada --diferente á violación de morada, que é o que se produce nunha vivenda habitada--. Tras incrementos dos procedementos para recuperar vivenda ocupada ilegalmente en Galicia como o rexistrado no primeiro semestre de 2020, os últimos datos oficiais dan conta dunha redución.

Así, os xulgados galegos ingresaron 19 demandas por ocupación ilegal de vivendas no primeiro trimestre do ano en casos nos que os propietarios son persoas físicas, entidades sen ánimo de lucro ou entidades públicas posuidoras de vivenda social, un 34,5% menos que nas mesmas datas de 2022. Pondo en relación o número de procedementos ingresados coa poboación, na comunidade galega rexistráronse 0,7 por cada 100.000 habitantes, por baixo da media.

Estas cifras despréndense da estatística do Consello Xeral do Poder Xudicial (CGPJ) sobre o efecto da crise en órganos xudiciais. Dos 19 procesos en Galicia no primeiro trimestre, oito correspóndense con Pontevedra, seis coa Coruña, catro con Lugo e un con Ourense. En 2020 foron 94 os procedementos para recuperar unha vivenda ocupada ilegalmente, en 2021 rexistráronse 78 (-17%) e en 2022 alcanzaron o dato de 101 (+29,5%).

DEZ ENTRE O VINTE MAIORES

Sobre a problemática de vivendas baleiras, segundo a última información publicada polo INE respecto diso, dez dos 20 municipios con maiores porcentaxes de vivendas baleiras atópanse en Galicia, e ningún é galego entre os de menor porcentaxe.

Así, entre os municipios maiores de 10.000 habitantes segundo porcentaxe de vivendas baleiras figuran Mos, en Pontevedra (46,5%), Monforte de Lemos, en Lugo (40%), Verín, en Ourense (38,4%), Lalín (35,8%), O Porriño (34,9%) e Bueu, en Pontevedra (34,8%), Viveiro, en Lugo (34,7%), Rianxo (34,4%) e Betanzos, na Coruña (32,8%) e Sarria, en Lugo (32,7%). Pola súa banda, entre as cidades maiores de 200.000 habitantes segundo porcentaxe de vivendas baleiras sitúanse Vigo (15,1%) e A Coruña (14,7%).

"CADA VEZ MÁIS"

Fronte a isto, a federación galega de empresas inmobiliarias (Fegein) considera que o que denomina "okupación" agravouse "ao longo de 2022", e advirte de que "moitas das ocupacións xa nin sequera denúncianse ante a inseguridade xurídica e a tardanza xudicial para solucionar o problema".

"Son cada vez máis os propietarios afectados por esta secuela os que contratan servizos de empresas de okupaciones ou tentan chegar a un acordo económico cos okupas, o que é moi preocupante polo efecto multiplicador que iso leva para erradicar este grave problema", avisa.

A VIOLENCIA PARA DESOCUPAR, "MÁIS GRAVE"

Pola súa banda, a Xunta asinou o pasado febreiro un novo convenio co Consello dá Avogacía Galega, que elaborou unha guía informativa na que advirte, entre outras cuestións, do "perigo que pode correrse ao contratar" a este tipo de empresas.

"No caso de que utilicen medios ilegais, como coaccións ou violencia, estariamos ante unha responsabilidade penal aínda máis grave que o propio delito de violación de morada, que afectaría á persoa que a contrata", constata.

Á marxe deste tipo de acordos e pronunciamentos sobre a lei estatal de vivenda, a Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda afirma que non pode valorar a evolución da situación nos últimos meses "porque, de feito, os últimos datos que facilitou a Delegación do Goberno son do ano pasado, concretamente, relativos ao período xaneiro-xullo 2022".

O PAPEL DA SAREB

O presidente de Fegein, Benito Iglesias, sinala que a maior parte das ocupacións prodúcense en propiedades da Sareb (a xestora de activos procedentes da restructuración bancaria). A Sareb, pola súa banda, avisa de que o 40% das que recibe chegan xa "ocupadas", debido á vez que pasa ata que as incorpora, por exemplo, despois dunha execución hipotecaria, polo que pasan "anos nos que as casas están baleiras".

"Hai millóns de casuísticas", resaltan fontes da Sareb, que o ano pasado puxo en marcha un programa de vivenda social polo cal estuda caso a caso o tipo de persoa que ocupa de forma ilegal unha vivenda. Se é un individuo ou familia vulnerables, ofrécelles un aluguer social.

Hai quen non colabora neste programa e segundo explica a Sareb eses son os casos "que saen nos medios de comunicación", os da "ocupación conflitiva". En setembro, o denominado 'banco malo' ofrecerá datos territorializados. Por agora, traslada os do conxunto estatal, a data do pasado 30 de maio: 2.349 persoas viven nas súas vivendas e non son vulnerables. Con base no programa de aluguer social asinou 2.845 alugueres sociais e ten 4.105 alugueres en estudo.

Guindastres nunha zona de construción de edificios / Alberto Ortega - Europa Press - Arquivo / Europa Press