Galicientífica- Julia Ammerman: "O dereito civil está todo o tempo arredor nosa"

Cando pensamos en ciencia o primeiro que nos imaxinamos é a Química, Medicina ou Bioloxía, pero claramente non son as únicas. O Dereito é unha ciencia social, que investiga a nosa ‘Galicientífica’ desta entrega: Julia Ammerman, docente e investigadora na facultade de Dereito na Universidade de Santiago de Compostela. “Nos non precisamos do laboratorio como tal para facer un experimento, o noso laboratorio sería a biblioteca e precisamos libros ou bases de datos”, expón. 

Actualmente enfócase en dous temas de investigación: aplicar a perspectiva de xénero no Dereito civil e a regulación de determinados grupos de artistas: ‘Art brut’ ou artistas con discapacidade ou enfermidade mental, artistas das rúas e artistas de arte urbana ou do graffiti. “Se cadra esta motivación miña por estudar os grupos de artistas vén de que ando no mundo artístico, por ter estudado Piano e Órgano e sigo tocando cando saco tempo”, comenta a polifacética Julia, que ten moito que contar. 

MULLERES E CIENCIA

Julia, como traballadora e investigadora no ámbito do dereito civil, afirma que no seu campo de coñecemento, o dereito común, non ve desigualdade e destaca a maternidade como punto de inflexión polos tempos. “Eu como axudante doutor teño contrato para seis anos, pero non deixa de ser temporal, dilátase moito a data na que consegues estabilizarte”, explica e engade que chegada a unha idade, as mulleres queren planificar unha vida familiar e ter “certa estabilidade”. A solución pasa por acadar esa estabilidade do proceso de facer tese, fase postdoutoral e conseguir praza. “Cando rematas a tese, non tes previsión e se cadra tes que buscar fóra, é difícil”, lamenta. 

DIVULGACIÓN CIENTÍFICA

Chegan os resultados das investigacións á sociedade? A docente expón que esta é un labor pendente no Dereito. “É un pouco culpa nosa por non amosar á sociedade, o impacto que poden ter estes traballos”, comenta e tamén di que non hai unha persoa contratada especificamente coa función de divulgar. Reivindica que hai que modificar moitas cousas no Código Civil.  “O dereito civil é o dereito, penso eu, con máis influencia nas relacións que facemos diariamente. Estás mercando un café, iso é un contrato, unha herdanza, un contrato de aluguer,... O dereito civil está todo o tempo arredor nosa”, asegura. 

DEREITO PRIVADO E XÉNERO

A nosa ‘Galicientífica’ investiga diferentes áreas, pero en concreto na actualidade, céntrase no dereito privado e xénero. “Aplicar a perspectiva de xénero, concretamente no Dereito civil”, explica. Expón as conclusións dun traballo que publicou en forma de libro baixo o título de ‘As nais soas ante os tribunais, a administración e as leis, perpetúase a discriminación?’. “Comeceino no 2017 cando nun verán lin dúas sentenzas do Tribunal Constitucional, da Sala Civil, que non concedían efectos retroactivos á petición dunha nai de alimentos para o seu fillo, cando se recoñecía a paternidade con posterioridade”. 

Nesta cuestión, unha nai ten un fillo e o pai non o recoñece. Co paso dos anos, ela ao fin decide demandar e pedir que pague os alimentos e coidados que debe por ser o pai. “Temos un artigo no Código Civil, o 148, que di que os alimentos só se devindicarán no momento de interposición da demanda”, afirma Julia e engade que este mesmo artigo se atopa no Código Civil italiano. Nese país, os tribunais interpretan que aínda que a petición se faga dous anos despois de ter nacido o neno, eses alimentos poden solicitarse de maneira retroactiva. “Que pague a metade correspondente do coidado, alimentación e educación do bebé deses dous anos que non pagou”, sentenza. 

Pero Julia neste traballo deu coa diferenza entre Italia e España neste sentido. “Aquí non se poden pedir de maneira retroactiva porque no Código Civil se establece que nada impide a nai que o solicite con anterioridade”, di e replica “con anterioridade, cando?”. Fai referencia a que segundo iso o correcto sería durante o nacemento, no momento do parto, en “vulnerabilidade total”. No libro propón que se recoñezan eses coidados, pero cun límite. “A visión que se dá da maternidade desde a sala do Civil, que é a que ten que interpretar estas cuestións, non é sensata ou coherente coa sociedade e falta de perspectiva feminina”, conclúe. 

A LIBERDADE DE INVESTIGAR

Tiñas claro que querías facer investigación? “Cando comecei a carreira non me atraía moito a avogacía polo mítico de defender a alguén co que non estaba de acordo, algo que cambiou co estudo e entender que todo o mundo ten dereito á defensa”, conta. “Sempre me tirou máis ensinar a outros e investigar, avanzar, comparar ordenamentos xurídicos…”. A súa primeira motivación era quedarse na USC e facer a tese coas súas admiradas mestras Mari Paz e Marta, “son as mellores e quería aprender con e delas”. 

Cando rematou a tese non puido quedar en Santiago e estivo en Oporto. “Nisto hai que ter paciencia e resiliencia porque a investigación é bonita, pero na maioría de días, desacougante”, cóntanos e lamenta ter tantas xestións burocráticas e a falta de apoio administrativo. Porén, entre as vantaxes da investigación destaca a liberdade de indagar sobre temas de interese propios, a organización persoal do tempo, a flexibilidade e a creatividade. “A investigación pode ser todo, menos aburrida”. 

Compensa economicamente? Ante esta pregunta responde que é complicado cos soldos que teñen. “Non pido un soldo incrible, só que sexa como o dos profesores de instituto”, demanda xa que considera que os postos de docentes universitarios non están ben retribuídos.