As persoas con discapacidade seguen tendo "barreiras" no acceso ao emprego ordinario: so o 22 % gozan dun traballo

Asociacións de discapacidade --como Down España, o Consello Español para a Defensa da Discapacidade e a Dependencia (CEDDD) ou a Confederación Española de Persoas con Discapacidade Física e Orgánica (COCEMFE)-- reivindicaron a importancia de eliminar as "barreiras" que impiden a este colectivo o acceso ao emprego ordinario, con motivo do Día Internacional dos Traballadores, que se celebra este 1 de maio. Así, o asesor de emprego de Down España, Pedro Martínez, alerta da "grave situación de exclusión laboral e social deste colectivo", polo que a organización reclama eliminar as "barreiras" que lle impiden o acceso ao emprego ordinario. Ao seu xuízo, trátase dunha "realidade persistente e alarmante" e argumenta que o 95 % das persoas con síndrome de Down que viven en países da Unión Europea non traballan, segundo un estudo da Asociación Europea da Síndrome de Down (EDSA).

En España, "só o 22 % das persoas con síndrome de Down teñen un traballo e, delas, soamente o 10 % desenvolve a súa actividade laboral no mercado ordinario o que significa que preto do 12 % das persoas con síndrome de Down traballa nalgunha modalidade de emprego protexido", engade Martínez, quen considera que se debe a "un modelo baseado na política da sobreprotección na que os apoios e os recursos concentráronse no emprego protexido". Para o asesor, a "filosofía" detrás da primeira Lei para a Integración Social de 1982 era "moi positiva, pero os resultados non foron os esperados porque os centros especiais de emprego debían ser unha opción minoritaria e non a maioritaria, como sucede actualmente". "Atopámonos, por tanto, ante unha realidade contraproducente que produce dependencia e unha distorsión no mercado laboral das persoas con síndrome de Down", sinala o experto.

Neste sentido, considera que "a realidade laboral das persoas con síndrome de Down resulta preocupante debido á falta de oportunidades e os prexuízos aos que teñen que enfrontarse para acceder ao mercado laboral". "Estes obstáculos deben eliminarse para construír un mercado laboral máis inclusivo e unha sociedade máis xusta que garanta empregos de calidade con condicións laborais dignas que fomenten a vida independente", subliña. A organización esixe o aumento das oportunidades laborais en empresas ordinarias para persoas con síndrome de Down, o compromiso empresarial coa inclusión laboral, a revisión e mellora da normativa vixente para impulsar o modelo de Emprego con Apoio (acompañamento profesional que facilita a inserción laboral) e o desenvolvemento de accións específicas de inserción laboral por parte das administracións públicas.

ELIMINAR CALQUERA TIPO DE DISTINCIÓN ENTRE CENTROS ESPECIAIS DE EMPREGO

Pola súa banda, o Consello Español para a Defensa da Discapacidade e a Dependencia (CEDDD) reivindicou o dereito ao emprego das persoas con discapacidade e denunciou "o grave risco" que supón o actual Proxecto de Lei Integral de Impulso da Economía Social para miles de traballadores con discapacidade. "Non se pode falar de inclusión se se exclúe da lei a quen máis emprego xeran para as persoas con discapacidade", sinalou o presidente do CEDDD, Albert Campabadal, quen engadiu que "unha amplísima maioría social apoia aos Centros Especiais de Emprego e non entende que se pretenda deixalos fóra por intereses alleos á discapacidade". Por iso, desde o CEDDD, xunto coas súas organizacións integradas --a Unión Sindical Obreira (USO), o Sindicato Unión de Traballadores de Centros Especiais de Emprego (UTCEE) e a Confederación Nacional de Centros Especiais de Emprego (CONACEE)-- rexeita o contido actual do proxecto de lei, datado a 14 de marzo de 2025, que exclúe da Economía Social aos Centros Especiais de Emprego (CEEs) de iniciativa empresarial, mantendo ao resto de entidades como cooperativas, confrarías ou CEEs de iniciativa social.

Como alertan, esta exclusión suporía a saída de 1.694 CEEs do marco legal da Economía Social e a perda de emprego para 64.274 traballadores con discapacidade, o que equivale ao 58 % das persoas con discapacidade empregadas neste modelo de emprego protexido. Dos dous millóns de persoas con discapacidade en idade laboral en España, traballan preto de 500.000 e, delas, 111.551 fano en CEEs. No caso de persoas con discapacidade de especial dificultade, só una de cada dez accede ao emprego, e na súa maioría fano a través destes centros, engade o CEDDD. Por todo iso, o CEDDD esixe que se elimine calquera tipo de distinción entre Centros Especiais de Emprego na futura lei e que se respecte o seu valor como axentes esenciais de inclusión social e laboral. "Defendemos o dereito a traballar de todas as persoas con discapacidade, sen distincións nin exclusións inxustificadas", conclúe o presidente de CEDDD.

"FENDA LABORAL INALTERABLE"

Desde COCEMFE tamén alertaron de que, a pesar do descenso da taxa de paro a nivel xeral, a brecha laboral entre a poboación con e sen discapacidade "segue practicamente inalterable". "A nosa taxa de paro baixou do 20 % pero segue mantendo unha diferenza con respecto á poboación sen discapacidade de oito puntos porcentuais, unha brecha que apenas se reduciu un 0,7 % nunha década", denunciou o presidente de COCEMFE, Anxo Queiruga. Por iso, lamentou que o emprego "non é aínda un dereito real para moitas persoas con discapacidade física e orgánica e garantilo require medidas estruturais e compromisos firmes do conxunto do sistema".

Ademais, o 46,6 % das contratacións a persoas con discapacidade física e orgánica realizadas en 2024 son contratos temporais, segundo datos solicitados por COCEMFE, unha porcentaxe duplica practicamente ao 24,7 % da temporalidade das persoas sen discapacidade. COCEMFE tamén destaca a situación das mulleres con discapacidade, que presentan taxas máis altas de paro, menor calidade nos contratos, ao predominar máis as xornadas parciais e a temporalidade, e unha afiliación á Seguridade Social un 17 % inferior respecto dos homes con discapacidade. Con motivo deste 1 de maio, a Confederación expón un paquete de medidas urxentes para garantir o dereito ao traballo decente das persoas con discapacidade, como a aprobación dunha Lei de Inclusión Laboral que reforce as políticas activas de emprego e fixe obxectivos medibles e o impulso aos Centros Especiais de Emprego de Iniciativa Social (CEEIS), como exemplo de economía inclusiva e sustentable.

Así mesmo, ven necesario garantir a accesibilidade universal en contornas laborais, aplicar de maneira efectiva os axustes razoables, contando con sistemas de información e control, regular as prácticas non laborais fose da educación regulada para facilitar a transición ao emprego real, establecer políticas activas específicas para mulleres con discapacidade, incluíndo cotas, conciliación con apoios e plans de igualdade, e, por último, medidas contra a pobreza laboral, que afecta ao 20 % das persoas traballadoras con discapacidade. En concreto, COCEMFE e o seu Movemento Asociativo lembran que contan cunha rede de 75 Servizos de Emprego que atende a máis de 23.000 persoas e 6.000 empresas ao ano. En 2024, esta rede xestionou 8.600 ofertas e facilitado 5.033 contratacións e, actualmente, máis de 65.000 persoas están inscritas nas súas bolsas de emprego.

Unha persoa participante no programa de emprego de Down Galicia desempeña o seu posto de traballo | Fonte: DOWN GALICIA