"La Coruña, con L de Libertad", rechazado nos autobuses urbanos

Coruña Liberal acaba de denunciar que a empresa que xestiona a publicidade dos autobuses urbanos da Coruña rechazou a contratación dunha campaña co lema "La Coruña, con L de Libertad"...

Por Galicia Confidencial | Galicia | 12/11/2009 | Actualizada ás 13:02

Comparte esta noticia

urbanos de La Coruña ha rechazado nuestra oferta de contratación,

conforme a su tarifa de precios, de una campaña por la cooficialidad

lingüística -que es la regla general- también en la toponimia -que es la

excepción. Una excepción carente de justificación-.

La campaña llevaría el lema "La Coruña, con L de Libertad", y en ella se

explicaría que lo que pretendemos, con el respaldo de asociaciones de

vecinos, comerciantes, cívicas en general  y ciudadanos a título

singular, es la cooficialidad de los nombres en los dos idiomas, allí

donde existen, y no, como hicieron los normalizadores compulsivos,

sustituir el nombre oficial actual, por el expulsado de la

cooficialidad. No es una campaña revanchista, sino reparadora. Pero no

ha sido posible: el que manda en la publicidad de los autobuses públicos

-una extensión directa del poder municipal- ha dicho que nada de

política antes de las elecciones".

Comparte esta noticia
¿Gústache esta noticia?
Colabora para que sexan moitas máis activando GCplus
Que é GC plus? Achegas    icona Paypal icona VISA
Comenta
Comentarios 74 comentarios

74 liberalísimo

Sabedes cal é unha das ciudades mais liberais do mundo? Las Vegas. Para os "nazonalistas" o dos americanos da ijual ainda que foron a lua dende o Cabo Cañaveral.Para os coruñeses que din "La Coru" debe ser envexable como valoran e respetan o nome dado polos españois fai séculos. Para os americanos parece que iso é parte da sua historia, do seu presente e do seu futuro.Para os que se chaman sen complexos, da Coruña, que imaxino son maioría (eu non son da cidade),existe a idea única, integradora, plural e con personalidade, de chamarlle as cousas polo seu nome.

73 Clariño

Agradezo o seu interesante comentario. Eu tampouco son filólogo, pero tamén procuro pensar, e me equivoco e acerto como calquera outro.

1.- Sobre o tema da epéntese en Coruña.

Non sei se o tema é importante, pero paréceme de interese. Que en galego poden producirse epénteses, non o dubido. Xente que coñezo, galego falante, dime que na súa infancia empregaba o termo frida, e agora usan ferida, e que lle chamou a atención comprobar que en Portugal aínda din frida.

2.- Se imos ao caso que nos ocupa, para min si que é evidente ou moi probable que Coruña é o termo castelán que se contaxiou ao galego por influenza deste castelán ¿Que á vez que o castelán fai unha epéntese, se puido producir outra no galego, tendo como resultado en ambos casos a voz Coruña ? É posible, pero paréceme moi pouco probable.

E digo que me parece moi pouco probable, porque o TMILG, coas súas eivas, é un recurso bo, e resulta que non nos devolve o termo Coruña até o século XV, até o ano 1465 en concreto. Que no CODOLGA, documéntase para textos en latín, sempre posteriores a 1208 sempre Crunia ou Crunna.

Á vez, desde o século XIII é constante o emprego da voz Cruña nos documentos escritos en galego, e esa Cruña persistiu até os anos 80, sendo minoritaria, certo, pero me dicía alguén que ten uns 50 anos, "meu abó dicía Cruña, pero eu xa son dos que falei de Coruña".

E todo esto ten a súa importancia porque se admitimos que Coruña é a voz castelán, e que o topónimo A Coruña é mistura dun artigo galego cunha adaptación castelán, entón non é certo que A Coruña é o topónimo galego, o orixinal, o auténtico. Porque esta autenticidade é a que esgrimen os que están contra a cooficialidade: A Coruña é o auténtico e La Coruña non ¿E si resulta que ningún dos dous son os auténticos? E senón son os auténticos ¿por qué un si e outro non se os temos presentes na cultura escrita desde o século XIII? Porque, na miña modesta opinión, estase a empregar unha dobre vara de medir.

Verá vostede, o certo é que nesta cidade da Coruña na que vivo, existe unha demanda social que pide a cooficialidade. Xa sei que é unha parvada, que non ten importancia, pero é algo emblemático, como calquera outro elemento identitario dun colectivo. Estes días víamos nos xornais que condenaron a varios mozos por retirar o ele dunha composición floral na que se lía La Coruña, ele que os xardiñeiros de Paco Vázquez repoñían semán tras semán.

O nome dun lugar pódese mudar, como poden mudar as leis. Non hai razóns científicas que esixan a conservación do orixinal, e se este non é tan orixinal, aínda menos razós haberá, digo eu. O concello de Ferrol mudou el soliño aquelo de El Ferrol del Caudillo por Ferrol, e ninguén se estranou ¿Non sería mais normal deixar aos concellos elixir a forma na que queren chamarse os seus veciños? ¿Algún deles iría contra o que pensa a maioría dos seus habitantes? ¿Cantos mudarían o seu nome? Penso que me sobran dedos dunha man: A Coruña, Fisterra ¿algún mais? Existe unha lei de Normalización Lingüística que esixe que os topónimos sexan so os galegos, pero como calquera outra lei, pode mudarse, e non pasa nada, non se vai caer o mundo, sobre todo cando é unha demanda maioritaria desta cidade, matida desde hai 26 anos, apoiada pola cidadanía, e se alguén o dubida, que veña por aquí e o comprobe.

Por outra banda, a cooficialidade, penso que tería como contrapartida obrigada un compromiso maior do concello da Coruña e da súa cidadanía co galego, que é escaso. Tamén sería algo que evitaría a parvada que teñen moitos conveciños meus de rexeitar o galego porque non se recoñecen en A Coruña "que nos lo impusieron". E de promocionar o galego, de facelo de xeito cordial, de evitar elementos de confrontación con el ou aqueles que induzan un rexeitamento, penso que é do que se trata para fomentalo.

72 Un que leu

Aclárolle unha cousa: dificilmente hei poder atopar tanto tempo como parece ter vostede para estes divertimentos. Uns parágrafos, logo, para puntualización e temo que o intercambio dificilmente dará algo máis de si; se deu algo, que ben pouco claro o teño.

Non son grande experto en lingüística. Pero, aínda así, sei que nin os TMILG son instrumentos exclusivos nin de momento completos: probablemente hai múltiples termos alí non rexistrados aínda que perfectamente galegos. Eu entendo que Coruña debe ser perfectamente galego, e nin sequera resulta seguro que haxa nel epéntese, vista a dúbida canto á orixe etimolóxica (sería a existencia dunha Clunia burgalesa argumento definitivo?; é descoñecida a confluencia en formas homónimas -e ás veces en linguas diferentes- de étimos diversos?); aínda hai a posibilidade de que o artigo A non sexa tal, se Acrunia fose o étimo: que, de o ser, xa non sei que cariz collería a cuestión Lacoruña. Pero, de haber epéntese, non alcanzo o motivo de tanta insistencia en negar que esta non pode ser galega (que niso hai empeño, falando primeiro explicitamente de 'epéntese castelá' e esforzándose posteriormente en negar calquera fiabilidade como elemento xenuíno e non de influencia allea).

Reitero: un testemuño é coroza, palabra galega que existe tamén en castelán cunha segunda acepción que a radica en Galicia; que, por outra banda, o portugués rexistra como croça (valerá como documento quizá referido a crocea?; ou quizá lle negaremos pertinencia ao portugués?) no século XVII (Dicionário... de Morais, a través de Machado, DELP) e como coroça no 1813. Seguimos teimando en que todo se remite ao castelán?

Outro testemuño de epéntese: para crónica, rexistra caronica a edición de José Joaquim Nunes da Crónica da Ordem dos Frades Menores (1209-1285), manuscrito do século XV; xa non lle cito este título por non coñecer a edición de primeira man e non saber se hai aí máis ca título. Sempre, en todo, o castelán é, xa non fonte, manancial perpetuo?

Mire: asegúrolle que non teño nada contra Cruña, como tampouco contra Galiza, termos que considero perfectamente galegos ambos. Penso que son riqueza, e que tamén é riqueza singular que a nomenclatura xeográfica galega -no ámbito galego e oficial- adopte a marca da orixe: xustamente o que a ONU parece indicar como a mellor das conveniencias, xa que como vostede di marca a de non incorporar exónimos novos, deixando os antigos como tolerados ou -sígoo a vostede directamente- aceptados: véxase talvez unha correlación cos conceptos do mellor e o inevitable; véxase talvez a sensación de que moito nome exclusivamente oficial arestora é na orixe termo exonimicamente deturpado. Pero, ao final, non lle sei que pode ter que ver todo isto co noso caso: de ningún documento nin traballo da ONU que eu coñeza se deduce impulso ou recomendación de que a toponimia galega deba ter versión duplicada. Que sería, neste caso, o autenticamente relevante.

Eu penso que La Coruña é unha deturpación, probablemente iniciada en documentación confeccionada de man non galega, que seguramente nin no século XIII nin nos posteriores medievais ningún galego usase coloquialmente; que é ao que parece aludirse cando, dicindo que o tal termo ten case oitocentos anos, se lle aparenta dar a un testemuño escrito simple valor de uso habitual e corrente. As leis galegas en vigor non validan tales deturpacións: establecen forma oficial única, segundo acontece tamén nos USA, onde para termos de orixe español nuns casos traduciron, noutros transcribiron con bastante exactitude fonética pero desde o español heterográfica e noutros conservaron son e forma -digamos- xenuínas e debo supoñer que orixinarias. Non sei ben que me indicaba vostede cos seus exemplos e alegacións; eu non negarei que prefiro o último dos casos, rexistrado eminentemente en estados occidentais e suroccidentais (Sacramento, Santa Fe, San Antonio...) pero non descoñecido na Florida (Fernandina). Orixe e raíces teñen gran valor, aínda que a parte aérea da planta medrase diferente. E é tempo de deixalo.

71 Clariño

Por certo, sobre esa epéntese que da por sentado que se produce no galego en coroza ¿Está vostede seguro de que hai en realidade unha epéntese e a verba non procede do castelán?

1.- Se fago unha consulta ao tesouro medieval informatizado da lingua galega, resulta que non se atopa o termo croza, aínda que tampouco coroza.

2.- Se fago uso do Tesouro Informatizado da Lingua Galega, resulta que tampouco atopo croza, pero si 83 resultados para a busca coroza, o primeiro documentado en 1877.

3.- Imaxino que ao ver unha epéntese en coroza, considera vostede que procede do latín crocea. Se pode documentar vostede a evolución, non teño mais que dicir, pero se como supoño, non pode, permítame que lle diga que antes de aconsellar prudencia aos demais, ao mellor tería que tela vostede consigo mesmo.

5.- O Diccionario de la Lengua Española dinos que coroza é:

(Cf. corocha).

1. f. Cono alargado de papel engrudado que como señal afrentosa se ponía en la cabeza de ciertos condenados, y llevaba pintadas figuras alusivas al delito o a su castigo.

2. f. Capa de junco o de paja que usan los labradores en Galicia como defensa contra la lluvia, y que suele tener caperuza o capirote.

E dinos tamén que para a súa etimoloxía consultemos corocha. Feita a consulta resulta que o mesmo diccionario non da unha etimoloxía segura, senón que nos di que procede:

"Quizá del lat. croc?a, -?rum, vestido de color azafrán, der. de crocum, azafrán".

Ou sexa que o orixe non é seguro; que en español existe tanto coroza como corocha.

Polo tanto, ¿está vostede seguro e pode demostrar (documentar) que a nosa coroza evolucionou en Galicia do latín crocea e que non é un préstamo do castelán coroza (o cono dos condenados) ou que non é un derivado do castelán corocha (vestidura antiga en forma de casaca)?

Porque o que si está documentado é que en galego existiu desde a idade media até os anos 80 Cruña. Como tamén que a burgalesa Coruña del Conde foi a romana Clunia, que deu Crunia/Cruña, e na que o castelán fixo unha epéntese para deixar o termo en Coruña, curiosamente o mesmo topónimo que da nome oficial á cidade coñecida hoxe como A Coruña, e no que ao meu modesto entender existe unha epéntese (evidente) por parte do castelán, que adaptou o orixinal galego Cruña para deixalo en Coruña.

70 Clariño

Onde digo:

"O caso da Coruña é o inverso. É o termo galego na Idade Media, e son excepcións os tres casos do século XV"

Debe dicir:

"O caso da Cruña é o inverso. É o termo galego na Idade Media, e son excepcións os tres casos do século XV".