O xulgado dá a razón aos Franco sobre a propiedade das estatuas que reclama o Concello de Santiago

O alcalde de Santiago declara que "perdemos a primeira batalla pero non damos por perdida a guerra de recuperar para o público o seu patrimonio".

Por Europa Press / Redacción | Santiago de Compostela | 08/02/2019 | Actualizada ás 19:15

Comparte esta noticia

O Xulgado número 41 de Madrid deu a razón, en primeira instancia, aos herdeiros do ditador Francisco Franco na propiedade das estatuas obra do Mestre Mateo, Isaac e Abraham, que reclamaba o Concello de Santiago de Compostela. Así, no fallo xudicial, con data deste venres 8 e ao que tivo acceso Europa Press, a maxistrada Adelaida Medrano Aranguren desestimou "integramente" a demanda interposta polo Concello de Santiago contra os herdeiros da Franco --María del Carmen, Jaime Felipe, María Aránzazu, José Cristóbal, María del Mar e María de la O Martínez-Bordiu Franco-- e contra a mercantil Pristina SL.

Estatuas de Isaac e Abraham, obras do Mestre Mateo, en Santiago de Compostela. EUROPA PRESS - Arquivo
Estatuas de Isaac e Abraham, obras do Mestre Mateo, en Santiago de Compostela. EUROPA PRESS - Arquivo | Fonte: Europa Press

No fallo, a xuíza considera que a demanda interposta "non chega a identificar" por completo as estatuas e non "proba se existiu a posesión tras a firma da escritura", o que, na súa opinión, é necesario para acreditar o seu uso público. Neste sentido, o fallo lembra que o feito de que as estatuas quedasen adscritas tras a súa adquisición a un uso público é "determinante", dado que faría a reclamación "imprescriptible". Con todo, considera a xuíza, "este extremo non quedou probado nin sequera de forma indiciaria".

"É comprensible que, tras 63 anos de pasividade do propio Concello á hora de reclamar o que entende que lle pertence, o argumento da súa natureza como bens de dominio público imprescriptibles é o único dos posibles para soster xuridicamente esta acción reivindicatoria, como forma de tratar de evitar as consecuencias que o transcurso do tempo causa na adquisición dos dereitos", indica o fallo.

POSESIÓN FÍSICA DAS ESTATUAS

Na súa argumentación, a xuíza refírese a a documentación achegada polo Concello de Santiago para preguntar o motivo polo cal non hai ningunha referencia ás pezas máis aló da escritura pública de adquisición do 4 de xuño de 1948. "Nin hai indicios documentais da recepción das estatuas tras a escritura, nin moito menos da localización que ás citadas déuselle de ser recibidas", apunta.

Así, fai referencia á existencia de acordos municipais posteriores sobre o uso e localización doutras estatuas adquiridas ao miso tempo, pero non destas, e cuestiona a argumentación dos peritos achegados polo Concello sobre a localización das esculturas no Pazo de Raxoi baseándose en "supostas manifestacións de persoas de idade avanzada". "Causa estrañeza que ambos os estudiosos puidesen alcanzar o seu coñecemento acerca da localización das estatuas polo mesmo medio, isto é, por medio de manifestacións verbais de persoas que non identifican", critica. Estas cuestións, así como o feito de que non se achegue o "inventario municipal" onde deberían figurar estas pezas, "impide a este órgano ter por probado que as estatuas fosen recibidas realmente polo Concello e que as mesmas fosen un ben de dominio público por estar adscritas a algún servizo público".

PON EN DÚBIDA A IDENTIFICACIÓN

No entanto, a xuíza vai máis aló no seu fallo e pon en dúbida a propia identificación das pezas, isto é, que as que están en poder da familia Franco sexan aquelas a as que se refiren os informes da escritura de adquisición. Entre outras cuestións, menciona que existe "unha notoria confusión en canto á identificación" das pezas, así como ao número e características das esculturas que foron retiradas da fachada do Pórtico da Gloria.

A xuíza indica que nos informes de expertos previos á adquisición, ambos "discrepan" sobre a descrición das pezas e que fan referencia a que unha das pezas está "fragmentada". "En todo momento, as dúas estatuas reivindicadas polo Concello demandante son descritas como estatuas non fragmentadas, senón enteiras, coa natural deterioración da súa antigüidade", o que "aumenta a confusión" para a xuíza. A pretensión de identificar estas estatuas como as que están en poder dos Franco é "unha temeridade manifesta", destaca o fallo.

POSESIÓN POR "USUCAPIÓN"

Tendo en conta estas circunstancias, a xuíza considera que este caso non pode considerarse imprescriptible. A maiores, considera que se deron as circunstancias de "posesión e tempo" para que tivese lugar a "usucapión" das pezas por parte do Franco, isto é, a súa posesión polo paso do tempo.

A familia Franco, recolle, foi requirida e cedeu as pezas en ocasións para realizar exposicións "como titulares do dereito de propiedade", unha posesión que "foi pública, pacífica e non interrompida", fronte aos "42 anos de evidente pasividade por parte do Concello". Para este sistema de apropiación, lembra o xulgado, "só se necesitan seis anos de posesión" nas condicións determinadas. "No noso caso, como mínimo transcorrerían 42 anos, se atendemos ás circunstancias políticas que a actora cita, e 63 anos noutro caso, co que a adquisición por usucapión quedaría consumada e a acción reivindicatoria quedaría prescrita", finaliza.

O CONCELLO RECORRERÁ ANTE A AUDIENCIA PROVINCIAL

O Concello compostelán --que nesta demanda, impulsada polo rexedor compostelán, conta co apoio unánime das organizacións políticas-- xa prevía que o periplo xudicial se prolongaría ata últimas instancias, pero confiaba en que o primeiro paso fose positivo. Agora recorrerá ante a Audiencia Provincial de Madrid, aínda que é previsible que finalmente a posesión das estatuas acábese dirimindo no Tribunal Supremo. Nunha primeira lectura, fontes municipais confesan a Europa Press que lles chamou a atención que en apenas unha semana ditouse un fallo xudicial dunha cuestión que consideran "complexa" e de "calado" e avanzaron, en todo caso, que apelarán ante todos os aspectos que a xuíza desestimou.

Unha das liñas que defenderán o Concello será a acreditación, cos documentos do conde Ximonde, que as estatuas pertencían ao Consistorio compostelán cando as levou a familia Franco. Ademais, salientarán que na propia declaración de Ben Interese Cultural (BIC) que fai a Xunta, "máxima autoridade" de Patrimonio Histórico, ambas as figuras do Mestre Mateo están "identificadas perfectamente". Ademais, o Consistorio compostelán defendeu, e volverá facelo, que a posesión do patrimonio público é "imprescriptible". "Perdemos a primeira batalla, pero non damos por perdida a guerra de recuperar para o público o seu patrimonio", manifestou en declaracións a Europa Press o alcalde compostelán, Martiño Noriega.

A demanda do Concello de Santiago viuse apoiada, no seu día, coa localización no arquivo da Universidade de Santiago do expediente de adquisición das pezas, así como da propia escritura notarial, facendo constar todas as características das estatuas, da titularidade municipal. Segundo estes documentos, tras a súa retirada da Catedral, as esculturas pasaron a mans do Conde de Ximonde no século XVIII, un nobre que as vendeu ao Concello de Santiago por 60.000 pesetas en 1948. No documento de venda existe unha reserva "para evitar que desaparezan do concello" --cunha multa no caso de que así sexa-- e presérvese a súa propiedade "pública, dos veciños de Santiago", sen posibilidade de venda ou cesión.

Comparte esta noticia
¿Gústache esta noticia?
Colabora para que sexan moitas máis activando GCplus
Que é GC plus? Achegas    icona Paypal icona VISA
Comenta
Comentarios 7 comentarios

4 Sentadoespero

Estou esperando que socialistas e comunistas devolvan os diñeros e o ouro do Banco de España que saqueraron en Madrid no 1936

3 Uu1

Uu1 A injustiça acaba de legalizar o saqueio do patrimônio galego pela família do ditador. Vergonha!!!

1 Fran do Covelo

Non, a xustiza actúa conforme a dereito, que pode ser retorcido... E no caso que nos ocupa así o fixo. A vergoña foi a saída da dictadura sen depurar responsabilidades dos fascistas, sen reparar danos e baixo unha monarquía continuista do franquismo. A vergoña é o PSOE falsario e os cómplices, que nada fixo, pois falta unha lei que expropie os expolios dos franquistas. A vergoña son os 42 anos pasados en presunta democracia sen reclamar. E a vergoña son os que se consideran expertos historiadores e letrados e non son capaces de demostrar documentalmente a posesión das pezas.

2 galegoexiliado

A todos esos babeadores do Glorioso Caudillo, por la gracia de dios, e admiradores da sua descendencia, que tanto celebran en comentarios na Prensa del Movimiento, falando de usucapación, dereitos adquiridos, prescripcions e demais chorradas, e se alegran do saqueo do patrimonio público, decirlles que en paises civilizados e democráticos están devolvendo ós seus antiguos propietarios obras de arte roubadas polos nazis durante a 2ª GM, que foron compradas con documentos e recibos polos seus actuales propietarios, pero que foran roubadas, e eso é o que conta. Pero claro, como decía aquel gran Ministro de Información "ESPAIN ES DIFERENT" e aquí nos alegramos de que nos saquen.

1 Fran do Covelo

España non superou o franquismo coa mentira da transición. Os xuices aplican a lei, pide responsabilidades aos culpables: os políticos. Con todo, neses países civilizados non superaron o colonialismo nin devolvieron o roubado a terceiros.

1 Gamela

nin teñen facturas, nin coñecen ao anticuario que disque llas vendeu, e aínda así fallan ao seu favor... es maxistrada mola mazo !

1 Alpinista

Sabemos dos vicios dos que imparten xustiza en España. Agora ben, se non identificas con claridade un ben, se hai diferenzas entre os expertos, se non citas e identificas as fontes con exactitude (son historiadores! falamos de dereito!), se non podes amosar posesión (documentos, inventario), se pasas 42 anos sen reclamar... Se ademais un dos expertos é coñecido por describir con todo detalle obras inexistentes na súa tese (Izquierdo Perrín e os erros de imprenta nunha publicación de Fdez. Oxea)... Entón, igual o fallo está axustado a dereito.