O TS pide a xulgados ordinarios indagar sobre as mortes en residencias e a xestión das administracións
Rexeita actuar contra o Goberno, pero analizaranse medidas de seguridade para sanitarios e policías
Por Europa Press / Redacción | Madrid | 18/12/2020 | Actualizada ás 13:40
O Tribunal Supremo situouse en contra da Fiscalía respecto das querelas e denuncias presentadas contra o Goberno pola xestión da pandemia, cuxa admisión a trámite rexeitou ao non ver, polo momento, xustificada debidamente a autoría dos feitos atribuídos ao Executivo. No entanto, ve condutas que ao seu xuízo deben ser analizadas polos xulgados ordinarios, aos que remite as querelas presentadas por falta de medios para sanitarios ou policías, contratación de material errado e morte de anciáns en residencias.
Nun auto dado a coñecer este venres, a sala presidida por Manuel Marchena acorda a inadmisión das 20 querelas e 30 denuncias presentadas nos últimos meses por distintos sindicatos, asociacións, organizacións profesionais do ámbito da sanidade e das Forzas de Seguridade, familiares de vítimas do coronavirus e un partido político (Vox) durante os primeiros meses de incidencia do coronavirus.
No entanto, tamén ordena deducir testemuño desas querelas e denuncias e remitilas ao Xulgado decano dos Xulgados de Madrid para que se incoen as causas penais que correspondan, ou se acumulen ás que xa estean a ser ou fosen obxecto de tramitación.
O auto destaca, en calquera caso, que existen outras formas de reparación ao alcance das vítimas noutras ordes xurisdicionais, como son o contencioso-administrativo, onde son indemnizables os danos ligados ao funcionamento anormal dun servizo público, ou o civil, por accións ou omisións en que houbese culpa ou neglixencia.
SE HOUBESE AFORADOS, VOLVERÍAN AO TS
Deste xeito, os maxistrados sinalan que sinalan que cando as dilixencias que practiquen eses xulgados evidencien a existencia de indicios de responsabilidade contra algún aforado, será o momento de que o xuíz de instrución, no seu caso, eleve unha exposición razoada sobre eles ao Supremo.
No auto do que foi relator o presidente da Sala, Manuel Marchena e integrada polos Maxistrados Juan Ramón Berdugo, Antonio do Moral, Pablo Llarena e Vicente Magro, comézase precisando que o seu exame se cingue exclusivamente aos feitos imputados aos aforados mencionados nas denuncias e querelas: o presidente do Goberno, os vicepresidentes e o resto de ministros, os maxistrados do Tribunal Constitucional e do Supremo, o Defensor do Pobo, e a presidenta da Comunidade de Madrid.
O auto analiza pormenorizadamente cada un dos delitos atribuídos nas querelas e denuncias, como o de homicidio e lesións imprudentes; delito contra o dereito dos traballadores; prevaricación e malversación de caudais públicos. Entre os feitos denunciados destacaban que se permitiu as concentracións masivas e manifestacións como a do 8-M, e que non se facilitaron aos profesionais sanitarios ou das forzas de Seguridade dos Estado equipos de protección adecuados.
A Sala comeza advertindo que a cualificación xurídico-penal dun feito "non pode facerse depender da indignación colectiva pola traxedia na que aínda nos atopamos inmersos, nin polo lexítimo desacordo con decisións de goberno que poden considerarse desacertadas".
ACTUACIÓNS ERRÓNEAS, AÍNDA QUE NON SEXAN DELITO
No entanto, aclara que "unha resolución de arquivo acordada por esta Sala non santifica actuacións erróneas e de graves consecuencias sociais, aínda que non teñan relevancia penal". En relación aos delitos reprochados aos aforados en xeral, a Sala lembra que a responsabilidade penal é estritamente persoal e que a imputación pode ser especialmente complexa cando a suposta acción delituosa ten lugar no marco dunha organización ou estrutura complexa e jerarquizada.
"Esta complexidade non exime, desde logo, de realizar o xuízo de autoría cando así quede acreditado. Pero, en ningún caso, pode desembocar en atribucións obxectivas de responsabilidade polo mero feito da posición ou cargo que unha persoa concreta ostente na organización, por moi alto que este sexa", advirten. Para acreditar homicidio, por exemplo, non bastaría con acreditar que se ocultou información procedente de organismos internacionais e que eses informes técnico-sanitarios xa eran dispoñibles polo Goberno.
DIFICULTADES PARA INVESTIGAR
"Nin sequera sería suficiente con demostrar que a non adopción de medidas tendentes a evitar as aglomeracións masivas puido incrementar o número de contagios. O noso sistema non coñece un tipo penal no que se castigue á autoridade ou funcionario público que, de forma intencionada ou neglixente, oculte información relevante para coñecer o verdadeiro alcance dunha pandemia que ameaza con causar un grave perigo para a sanidade colectiva", puntualiza o Supremo.
Apunta por iso "a imputación de actos homicidas ou lesivos non pode construírse en termos estatísticos, senón estritamente probatorios, ligados á morte ou ás lesións padecidas por cada unha das vítimas", subliña.
En canto aos delitos contra os dereitos dos traballadores, aqueles que ocupan o posto máis alto da estrutura xerárquica da Administración, "por este mero feito, non poden ser considerados responsables "in integrum" de todas e cada unha das condutas executadas por outros e que puideron xerar ou incrementar o risco para a vida ou a saúde dos traballadores ou funcionarios".
MORTES EN RESIDENCIAS
Respecto das querelas que imputan responsabilidades polos falecementos en residencias, a Sala indica que non é allea á gravidade do ocorrido nestes centros, aínda que, en relación á responsabilidade dos aforados, explica que non é suficiente a mera atribución competencial da xestión ao departamento, ministerio ou consellería dirixido por un dos querellados para imputarlles por estes feitos.
