Aqueles homes

Entres as brétemas, pois, aparecen aqueles homes que quedaron gravados na miña mente. Pouco lembro de aquel tempo de durísimos traballos que eran repartidos entre os homes e as mulleres.

 

Nunha exposición no Ateneo de Noia que amosaba as fotografías da americana amante de Galicia chamada Ruth Mathilda Anderson (na primeira, vin que os seu pai gardaba unha semellanza co gran escritor Joseph Conrad), tiven a sensación de que Galicia era como un inmenso campo de concentración. Isto era debido ao sacrificio reflectido nas imaxes que captou esta artista. A única foto alegre era dunha pequena festa privada. En vivo contraste, unha nena noiesa descalza cunha sella na cabeza parecía un cadro de Murillo e traía lágrimas de empatía.

 

Pero estas eran fotos, non cadros. Así era a vida nas vilas e nas aldeas. Na infancia que recordo, aínda había carros de vacas, pero xa se vían tractores, neveiras, cuartos de baño e cociñas eléctricas.

 

Pero, por algún motivo descoñecido, acórdome hoxe daqueles homes que vía cando eu tiña uns seis ou sete anos. Eran altos e nobres, como heroes saídos de viñetas de Castelao. Xente forte e dura, pero sensible cos nenos, sorrintes con nós.

 

Para a miña sorpresa, contáronme hai uns meses que aqueles homes levaban a mesma camisa branca toda a semana. A suor do traballo intenso non creaba, que eu lembre, un mal cheiro. Ao contrario, notábase como unha fragrancia natural moi masculina, un elemento asumido da vida no campo. (Non sei se é unha idea absurda pensar na posibilidade de repetir roupa na actualidade para aforrar auga e enerxía).

 

Non estou seguro, pero tamén creo lembrar que un deles non tiña cinto, e usaba para suxeitar o pantalón unha desas cordas que se vían antes con moitas febras dun opaco dourado, as de amarrar caixas.

 

Mais volvo a aquel sorriso, o sorriso de bondade doutros homes de Araño, como Moncho do Río, Chucho de Picón ou Checho do Picho, era un signo de distinción que eu moito agradecía. Eles eran personaxes nunha novela de Neira Vilas.

 

Non os esquecerei. Eles non probaron panettones, nin pizzas nin comida chinesa. Non viron móbiles nin ordenadores. Non tiveron do seu lado moitos avances da ciencia e da tecnoloxía. Pero, aínda que soe a tópico, tiñan o don da autenticidade, a gracia dunha honestidade mesturada con dignidade que as présas e a lamentable crispación e desconfianza do mundo no cal vivimos non deixan con tanta frecuencia ver.