Recoñecemento da RAGC a Manuel Colmeiro no Día da Ciencia pola modernización da económica e social

A Real Academia Galega de Ciencias (RAGC) homenaxeou, este mércores en Santiago con motivo no Día da Ciencia en Galicia, ao economista Manuel Colmeiro e Penido (Compostela, 1818 - Madrid, 1894) polo seu compromiso coa modernización económica, social e política de Galicia.

En concreto, trátase do primeiro científico social que recibe esta distinción por parte da institución. O presidente da Academia, Juan Lema, valora que Colmeiro "foi un activista social convencido de que o papel transformador da ciencia é o de loitar por unha sociedade próspera e xusta".

"O profesor Manuel Colmeiro é unha personalidade extremadamente activa que xogou un rol crave na Galicia e España da segunda metade do século XIX, nunha etapa particularmente convulsa", enxalza. Pola súa banda, o catedrático e académico Juan Ramón Quintás subliña que "foi un reformador que dedicou a súa vida a reformar Galicia e España".

No transcurso do acto entregáronse as Medallas de Investigación de Galicia, que concede a Academia, e que este ano recaeron en: Aurora Grandal, David Pousada, Fernando Obelleiro, Jesús Salgado e Ricardo Cao.

No acto participaron, entre outros, o reitor da Universidade de Santiago, Antonio López; a alcaldesa de Santiago, Goretti Sanmartín; a directora da Axencia Galega de Innovación (Gain), Patricia Argerey; o secretario xeral de Universidades, José Alberto Díez de Castro; o reitor da Universidade da Coruña, Julio Abalde; a vicerreitora de Investigación, Transferencia e Innovación da Universidade de Vigo, Belén Rubio; o secretario do Consello da Cultura Galega, Silvestre Gómez; así como Francisco Díaz-Ferros, membro da Real Academia Galega.

TRAXECTORIA

Colmeiro licenciouse en Dereito e se doctoró en Leis na facultade de Dereito da Universidade de Santiago de Compostela (USC). Foi profesor de Política e de Dereito Político e Administrativo da USC desde 1840.

Con tan só 29 anos foi nomeado catedrático de Economía Política e Dereito Político e Administrativo na USC e de Dereito Político e Administrativo na Universidade Central de Madrid, onde ocupou a súa cátedra ata 1881.

A finais de 1842 foi nomeado socio de mérito da Real Sociedade Económica de Santiago, desde onde formou parte de comisións que estudaron a reforma de pesos e medidas, o sistema monetario español, o establecemento dunha fábrica de sedas e algodóns en Santiago, así como os medios que se poderían pór para activar a construción de varias estradas na provincia.

En 1843, aos 24 anos, publica 'Memoria sobre o modo máis acertado de remediar os males inherentes á extremada subdivisión da propiedade territorial de Galicia', na que aborda dous temas fundamentais sobre a propiedade agraria, o minifundio e o sistema floral.

Consciente de que a desamortización de Mendizábal de 1836 non daba unha resposta para a modernización do agro galego, foi o primeiro economista en visualizar que debería seguirse, avogando pola redención dos foros, de forma que se propiciase que a propiedade da terra fóra dos propios agricultores que a cultivaban e, ao mesmo tempo, dar solución ao minifundismo.

Ao seu xuízo, este cambio contribuiría ao desenvolvemento agrario e económico. Non é ata 30 anos máis tarde que se publica a primeira lei de redención de foros e terían que pasar outros 50 ata que o sistema foral queda definitivamente abolido en Galicia.

No ámbito da Economía, a súa primeira gran obra foi 'Tratado elemental de economía política' (1845), que lle achegou unha excelente reputación nos círculos que discutían sobre a natureza e remedio dos males do país. Esta publicación supón unha defensa aberta do eclecticismo, entendido como un distanciamento crítico tanto co materialismo da vella economía política, como coas novas correntes socialistas e reformadoras.

Ao longo da década de 1850-1860 achegouse aos postulados da Escola economista española e emprende unha orientación liberal, que mantería ao longo da súa vida. O seu novo enfoque dos problemas económicos levouno a publicar a súa obra máis sólida, 'Principios de Economía Política', na que defendeu a conveniencia de mostrarse prudente e gradualista na aplicación dos criterios xerais á política económica, tanto en asuntos monetarios como arancelarios.

Colmeiro anhelaba un modelo de sociedade máis aberta, con maior participación cidadá, convencido de que a principal misión da ciencia económica era "facer o benestar tan xeral como fose posible". Así, entre outros aspectos, defendeu a existencia de sindicatos para resolver conflitos, unha lexislación limitadora do traballo infantil, o proteccionismo ás pemes, a eliminación de impostos aos consumos, estender a educación, as caixas de aforros e a beneficencia pública, así como o establecemento dunha política activa de Goberno para remediar o desemprego e a mendicidade, ou unha rede viaria "por conta do Estado".

Destacado activista social, foi deputado, senador, conselleiro de Estado e fiscal do Tribunal Supremo. Foi membro fundador e copresidente da Sociedade Libre de Economía Política, membro da xunta directiva da Asociación para a Reforma dos Aranceis de Aduanas, relator do Real Consello de Instrución Pública, presidente da xunta consultora do Instituto Xeográfico e Estatístico e vogal da xunta de Reforma do Código de Comercio.

Tamén foi socio numerario da Real Academia de Historia, socio fundador dá Real Academia de Ciencias Morais e Políticas. No ámbito internacional, foi membro da Real Academia de Ciencias e Belas Artes de Bélxica, da Real Academia dos Linces de Roma, do Instituto Imperial de Francia e do Instituto de Xenebra. Ademais, foi profesor honorario das Universidades de Cracovia e de Charcov.

Entre as súas distincións, foi condecorado como comendador ordinario da Real Orde de Carlos III, Caballero da Gran Cruz da Orde Civil de María Vitoria, Gran Cruz da Real Orde de Isabel a Católica. En 1992, a Xunta de Galicia creou o Premio Manuel Colmeiro para traballos de investigación sobre a administración pública.

A RAGC recoñece a Manuel Colmeiro no Día dá Ciencia pola súa achega á modernización económica e social. RAGC | Fonte: Europa Press