Ferrín: “Gallaecia estaba tan ben nomeada que foi a única provincia romana que conservou o seu nome”

O escritor e político salienta que os romanos "xa sabían que existían os galegos e eran considerados un pobo diferente doutros próximos, como os lusitanos”, sendo recoñecidos como unha “entidade económica, social e política diferenciada”.

Por Galicia Confidencial | Vigo | 08/04/2016 | Actualizada ás 12:00

Comparte esta noticia

“Gallaecia estaba tan ben nomeada que foi única das provincias romanas que conserva o seu nome”, mentres os nomes doutras provincias como a Tarraconense, Lusitana ou o Bética foron desaparecendo e substituíndose por Cataluña, Portugal ou Andalucía. Así o expresou o escritor e doutor honoris causa Xosé Luis Méndez Ferrín no seu regreso á Universidade de Vigo, onde impartiu un relatorio na Facultade de Filoloxía e Tradución da man do grupo de investigación Gramática, Discurso e Sociedade (GRADES).

Recreación dunha centuria romana
Recreación dunha centuria romana | Fonte: taringa.net

Baixo o título 'O nome de Galicia', o escritor e político fixo un percorrido pola historia do nome do noso país, dende antes da conquista do territorio polo Imperio Romano pasando pola constante evolución dunha forma que, como destaca o profesor, conservou a súa orixe.

Así, Ferrín salientou que Gallaecia é único dos nomes dos territorios que perdura dende a época romana, xunto con Hispania. Con todo, lembrou que este non foi o primeiro nome que os romanos lle deron a Galicia, senón que inicialmente se denominou Transduriana Provincia, en referencia aos seus límites xeográficos, aínda que esta forma non se consolidou e prevaleceu o nome histórico, Gallaecia, que finalmente oficializou Diocleciano.

O dominio románico con máis palabras prerrománicas

Para Ferrín, Galicia é un bo exemplo de “continuidade humana e cultural ao longo da historia”. A pesar da romanización, Galicia é “probablemente o dominio románico cuxos habitantes teñen na cabeza un maior número de palabras prerrománicas”. Moitos deses termos son de uso habitual, como toxo ou carballo, pero outros moitos chegaron ata a actualidade a través da toponimia.

O escritor, político e doutor honoris causa Xosé Luis Méndez Ferrín
O escritor, político e doutor honoris causa Xosé Luis Méndez Ferrín | Fonte: DUVI.

“Temos centos ou miles de nomes de lugar que son prerrománicos e están cifrados en linguas que desapareceron, pero que temos na cabeza, como Coruxo, Teis ou Miñor”, explicou o escritor.

Un deses topónimos é a propia palabra Galicia, que se escribiu por primeira vez en grego, xa que o pobo celta non tiña escritura. Así, a primeira vez que aparece o termo escrito é como Kalleikia e os seus habitantes aparecen citados como kallaikoi. En latín evolucionou a Kallaecia, que posteriormente substitúe letra a xorda por unha sonora para converterse en Gallaecia.

Segundo Ferrín, varios autores apuntan a que ese cambio se debeu ás similitudes que os pobos estranxeiros atopaban entre os galegos e os galos da Galia, polo que se achegaron ambos nomes. “Isto revela que unha serie de autores latinos e gregos tan importantes como Estrabón, autor da cita máis antiga que hai de Galicia no século I a.C., sabían que existían os galegos e eran considerados un pobo diferente doutros próximos, como os lusitanos”, recoñecidos como unha “entidade económica, social e política diferenciada”.

O honoris causa vigués citou tamén as referencia a Galicia noutros autores como Tito Livio, o poeta Ovidio ou Plinio, que recolle a histórica relación do home galego co cabalo bravo e amosa a constancia de certos usos e hábitos culturais ao longo dos séculos.

O Reino Suevo

A caída do imperio romano no 412 deu paso ao Reino Suevo, mentres o resto de Hispania se converteu no Reino Visigodo. Segundo Méndez Ferrín, a existencia dese reino independente “non pode ser alleo á evolución do latín vulgar das persoas nunha dirección propia cara a lingua actual”.

Esta situación mantívose ata o ano 585, cando se produciu a invasión árabe de boa parte da Península Ibérica, o que o escritor cualifica como unha “catástrofe” para Gallaecia. E é que o comezo da Reconquista e a expansión cara o sur foi determinante para a independencia de parte do reino que pasa a converterse no que hoxe é Portugal, dando lugar no río Miño a unha das fronteiras máis antigas de Europa, informa M. del Río do DUVI.

Comparte esta noticia
¿Gústache esta noticia?
Colabora para que sexan moitas máis activando GCplus
Que é GC plus? Achegas    icona Paypal icona VISA
Comenta
Comentarios 15 comentarios

5 Tarik e Muza

Se os árabes entraron na Península no ano 711 como é q ponhedes q se produciu a invasión árabe de boa parte da Península no ano 585?. Rigor histórico, por favor.

1 Hermerico

Em 585 o reino suevo passou a ser umha província do visigodo usualmente gobernada polo herdeiro ao trono de Toledo. A actual Provença também era na altura província do reino visigodo, até que foi conquistada polos francos. O levante penínsular também foi durante anos território bizantino. A coincidência do reino visigodo com toda a península ibérica é só a península ibérica foi só a extenssom desse reino nos anos prévios à conquista-conversom mussulmana da hispánia ( que nom dá Gallaecia, partidária do adversario de Rodrigo, Witiza). A fábula do legitimismo visigodo, obra dos vultos da historiografia espanhola, nom tem a mais mínima veracidade.

4 roman

vaia chorrada, en fin, sen comentarios, voume suicidar, adeus.

1 Re-roman

acabo de resucitar, antes de subir ao ceo, deixo este comentario. A ver, os galegos, poidemos ser musulmanos, e non teriamos cocido, ou dexiar de falar o idioma coma os aragoneses, sen embargo seguiriamos a ser galegos, como os canarios son canarios, ou os aragoneses son o que son. Que chorrada e esta, a verdade cada vez entendo mais que a maioria dos galegos voten polo PP, non sei non tenho palabras. Voume ao territorio nomeado polos romanos como o que for.

2 GALEGO-NO-CEO

ou no ceu, segundo, ou primeiro, non sei se estou eu ou vos, pero todos non podemos ter razon, ou rasao. Penso que o que digo non e tan extraordinario nin raro, Parecedes angoleños ou mozambiqueños defendendo a lingua da metropole. Ala, vamos escreber en portugues que e mais guai, asi se fai pais, veña, vos seguide asi. Que guai, PARA ALEM NOM NEM IDEIA DA HISTORIA, grande frase. Xa. Já.

3 Hermerico

Para além de que nom tem nem ideia. Razom e raçom nom é o mesmo. Sabes qual é qual, nom ?

4 ERMERICOM

vivides nun mundo virtual , e pareceme ben, que ques que che diga. raçom non existe en portugues nen en galego. e virtual como o mundo no que vives que e umha extenson da zona velha se santiago.

5 Hermerico

Claro, em gallego, que é o que se fala nessa extensom de Madrid, é razón e ración, como en espanhol, claro.

6 Gustavo

Escoite, sr. Ermericóm, que na zona vella de Santiago (loca vetera compostellana), un pequeno ou grande grupo de gallicianos resistimos, ainda e sempre, ao invasor lusófono-

3 Alvar

O nome de Lusitania se lle chama primeiro toda a parte occidental da Hispania. Logo das guerras con Viriato, etc se crea unha provincia chamada Lusitania ó Sur do douro. Ó norte do Douro ou "Transdurania" quedan os Artabros (ou do Norte) os Grovios (ou dor Sul) e os Astures (ou do Leste), que logo serían chamados Provincia de Callaecia con tres conventos, Lucense, Bracarense e Asturicense.

2 Alvar.

Sr. Ferrín. As fontes romanas din: "Os Callaicos, anteriormente chamados Lusitanos"... ... Hoxe se vai sabendo que os nomes se refiren a características concretas e non estrictamente a pobos, por exemplo Callaico= Montañés, Astur= del Este o naciente. Cántabro= de la Costa. etc.etc.

1 José__

Mais bem dizem o contrário as fontes antigas: "Os Lusitanos passaram a chamar-se TAMBEM Galaicos" Veja-se Estrabão. Geo. Livro III

1 Hermerico

Alguém, para além de nom nem idea de história, nom tomou bem notas. Primeiro, nom foi em 412, foi em 410 Segundo, que dis que passou em 585 minha jóia ?

1 LKI

Coido que os erros están na transcrición que fai GC.

2 Hermerico

Isso mesmo é o que eu penso. Nom creio que o senhor ñ o dixesse mal