Por Xosé Antonio Pena | Compostela | 06/10/2019 | Actualizada ás 12:00
Para dar a entender dun xeito xeral que unha persoa vai a cachapernas sobre o lombo ou o ombreiro doutra, así como tamén para indicar, cun significado xa máis específico, que alguén vai montado sobre do lombo doutra persoa coas pernas abertas de tal xeito que semirrodean a parte dos cadrís desta última, ó tempo que se agarra cos brazos á zona dos ombreiros da cabalgadura e que esta terma coas súas dúas mans daquel pola parte de abaixo das coxas, en castelán non é raro escoitar utilizar a locución a caballito ou al caballito. Na nosa lingua tamén dispomos de varias locucións que achegan ese mesmo significado, como imos comprobar a seguir:
A caballo && A # Al caballito
{= 1. Montado a cachapernas sobre o lombo ou o ombreiro de alguén. 2. Montado alguén encol do lombo dunha persoa coas pernas abertas de tal xeito que rodean a zona dos cadrís desta, ó tempo que se agarra cos brazos á zona dos ombreiros da cabalgadura e que esta terma coas súas dúas mans daquel pola parte de abaixo das coxas.}
Ás cabaliñas
Ó cabalete
Ás cabaleirolas
Ex. (1): El padre subió a la pequeña al caballito para que pudiese ver mejor la actuación.
O pai subiu a pequecha ás cabaliñas ‡ ó cabalete ‡ ás cabaleirolas para que puidese ver mellor a actuación.
Ex. (2): El entrenador siempre nos mandaba hacer competición de carreras al caballito .
O adestrador sempre nos mandaba facer competición de carreiras ás cabaliñas ‡ ó cabalete ‡ ás cabaleirolas.
● Tamén:
A # Ó cabaliño && Ó san cabaliño && A # Ás cabaleirogas && A # Ás carramulas
● E inda tamén, basicamente para a segunda “acepción”:
A cabalicho && A # Ó cabaleiro
● Tamén, naqueles contextos en que alguén vai a cachapernas sobre dos ombreiros doutra persoa:
A requichas
● E mesmo tamén, en contextos, e basicamente na súa condición de locucións hiperónimas:
A cabalo && De a cabalo
NOTAS:
1. Cómpre ter en conta que para a primeira “acepción”, mais sen indicar necesariamente que a postura da persoa que vai encima ou montada sexa a de a cachapernas, en función dos contextos tamén se podería botar man das locucións que veremos nos vindeiros artigos, nos cales nos ocuparemos de secuencias lingüísticas galegas equivalentes ás castelás a cuestas ou a la espalda e mais a hombros.
2. As expresións galegas están tiradas das seguintes fontes:
- Recolleita propia da oralidade galega.
- Recolleita propia documental (artigos de prensa, artigos ou comentarios na Rede, obras escritas, folletos publicitarios, etc.).
- Carré Alvarellos, Leandro: Diccionario galego-castelán. De entre 1928 e 1931. Publicado por entregas en 1926. Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).
- García González, Constantino: Glosario de voces galegas (1985). Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).
- Groba Bouza, Fernando: “A cabalo regalado non se lle mira o dente. Compilación da fraseoloxía equina galega actual”. En Cadernos de Fraseoloxía Galega, 12, 2010, páxs. 317-372. Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades.
- Otero Álvarez, Aníbal: “Vocabulario de San Jorge de Piquín”. Revista Verba, anexo 7. Universidade de Santiago de Compostela. Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).
- Pereda Álvarez, José María: Aportaciones léxicas y folklóricas al estudio de la lengua gallega. Publicado en 1953. Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).
- Porto Rey, Francisco: Diccionario gallego-castellano. Publicado en 1900. Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).
- Real Academia Galega: Dicionario da Real Academia Galega (versión en liña).
- Rodríguez González, Eladio: Diccionario enciclopédico gallego castellano, vols. I (1958), II (1960) e III (1961). Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).
- Valladares Núñez, Marcial: Diccionario castellano-gallego. Publicado en 1884. Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).
Se tes problemas ou suxestións escribe a webmaster@galiciaconfidencial.com indicando: sistema operativo, navegador (e versións).
Agradecemos a túa colaboración.