Como se destruiu o bosque galego?

O pasado venres celebrouse o Día Mundial da Ábores. Unha semana despois rescatamos un interesante estudo do ex-profesor de Xeografía Física da Universidade de Santiago, Luis Guitián Rivera sobre "La destrución histórica del bosque en Galicia". O estudo abrangue até finais do século XIX.

Carballeira galega

Velaquí un resumo:

Comezos do proceso de deforestación:

O proceso de deforestación en Galicia comezou hai uns 5.500 anos, cando se detectan 
nos análises de pole a presenza de incendios recorrentes para obter pastos para o gando. Sen embargo non é   ata hai entre 3000 e 2.500 anos cando se produce a primeira gran deforestación dos bosques en Galicia que, continuará ata a actualidade polo incremento da poboación e das actividades agrícolas e gandeiras que van parellas. A chegada dos romanos, extendeu a deforestación ás zonas chans e baixas, onde se asentaban as villas romanas. 

Recuperación forestal trala caída do Imperio Romano: 

Tala de carballos

Entre os anos 400 e 750 da nosa era prodúcese unha recuperación forestal en Galicia coincidindo coa caída do Imperio Romano e as invasións xermánicas, unha longa crise que paralizou o progreso da deforestación durante varios séculos. 

Expansión agrícola da Idade Media:
 
Porén, no período 750-1300 despois de Cristo prodúcese a chamada "expansión agrícola medieval" que da lugar a un longo período de redución do espazo ocupado polos bosques en Galicia como reusltado da ampliación do espazo cultivado e o crecemento da poboación. Ten o seu momento culminante nos séculos XI e XII coincidindo co que os climatólogos chaman o "Óptimo Climático Medieval", unha fase de clima cálido e benigno que favoreceu a expansión agrícola. É o momento da expansión dos  mosteiros en Galicia, que tiveron un papel clave na ocupación dos canos do Miño e do Sil e das zonas montañosas, coa conseguinte deforestación. 

Crise da Baixa Idade Media e recuperación das masas arbóreas:
 
-A recuperación forestal da Baixa Idade Media 1300-1.450. As terras de cultivo gañadas nos séculos anteriores comezan a dar mostras de esgotamento e baixan os rendementos. Abandonanse as terras pouco fértiles, ocupadas no momento de máxima presión demográfica. Coincide cun momento de crisis civís (Revoltas Irmandiñas) e coa chegada da Peste a Europa. Daquela, o incendio períódico do monte para rexenerar os pastos seguia sendo haibitual en toda Galicia. Ata o punto de que o Foro de Santiago de Compostela de  1.252 ordeaba tallantemente ".....que nengun ponga fuegto para quemar los montes, et a los que lo fallaren faciendo, quel echen dentro". 

Fins do século XIX, máxima deforestación do territorio galego:
 
--1.450-1850. Consolidación da paisaxe arbustiva. O proceso de diminución da superficie forestal galega non se detén ata mediados do século XIX, momento no que as árbores chegan a ocupar a súa menor extensión ao longo da historia do territorio galego. Continúa a deforestación do bosque galego a un ritmo maior, parello ao incremento da poboación galega que pasar de entre 750.000 e 800.000 habitantes a finais do século XVI a arredor de 1.400.000 dous séculos despois.

DESCARGA AQUÍ O ESTUDO COMPLETO.

La destrucción histórica del bosque en Galicia, de Luis Guitián Rivera