A hostalaría, da crise da covid á crise de prezos: "Arrastramos dous anos sen beneficios"

Parte do sector da hostalaría do país comezou a semana baixando as reixas dos seus locais a modo de protesta pola suba dos prezos dos combustibles, da enerxía e das materias primas. O paro, convocado por hostalaria.gal xunto con outras 21 entidades, tivo un seguimento desigual ao longo da xeografía galega, mais a incerteza e a preocupación forman parte do sentir xeral do sector, que aínda non tivo tempo de coller folgos trala pandemia. "Non nos recuperaramos dunha e xa nos estamos metendo noutra", conta ao teléfono Andrea Villar, dona do restaurante familiar 'O Xulia' na Estrada. 

Ela foi unha das que decidiu pechar o seu local este pasado luns. "A situación é insostible. Arrastramos dous anos sen sacar beneficios; isto non hai fondo que o aguante", explica. Tras unha pandemia que colocou o sector nun dos focos máis importantes de restricións, a economía galega enfróntase agora a un contexto de inflación disparada ata o 9,8% só no mes de marzo, récord interanual desde 1985. Á suba dos prezos das materias primas, sostida desde hai meses e desbocada a raíz da guerra ucraína, sumouse durante máis dunha semana un paro do transporte que ameazou a recollida e subministración de produtos a todos os sectores económicos e á poboación xeral. 

INCREMENTOS DE PREZOS

Nos bares e restaurantes están vendo como unha lousa vai caendo sobre doutra. Andrea Villar incide, sobre todo, no "caos" da luz. "A día de hoxe debo catro meses. As facturas están erróneas, e se me deixase influír por eles, teríanme retidos 11.000 euros, que é o que a min me custa subir a persiana todos os meses", denuncia Villar, que dobrou os seus custos en electricidade nos últimos meses. Cousa semellante relata Héctor, encargado da cervexería e hostal Bríos, en Lugo. "O que máis nos está impactando é o prezo da enerxía, pasamos dunha factura media de 1.500 euros a outras de 3.000, e todo isto non o podes repercutir no cliente", explica. "A situación é complicada, non hai nada que non aumentara de prezo".

Francisco Vilariño, xerente da Finca Restaurante O Cadaval, en Frades, calcula que todos os alimentos que empregan en cociña subiron, polo menos, un 5%. "Dende os produtos máis básicos como o café e o leite, ata outros máis específicos como o rape", relata. "Nestes casos nos que o produto está pensado para eventos, a suba de prezos obríganos a andar ao día e, incluso, a falar coa clientela para adaptar o menú ou informala de que non se pode manter ese prezo", prosegue.

E é que, coma o Cadaval, moitos establecementos estanse vendo obrigados a elevar os prezos dos seus produtos para enfrontar o encarecemento das materias primas e saír a frote. No Xulia, o menú do día pasou de 10 a 12 euros en decembro, cando alimentos básicos como a carne, o peixe ou as verduras xa sufrían incrementos. Andrea resistírase daquela a subir o prezo do café, pero recoñece que lle tocará no seguinte reaxuste que ten previsto para maio. "Se non o fago, éme insostible. E o que non podo é abaratar a calidade do produto logo de conseguir unha clientela fiel despois de máis de 20 anos", explica. No Bríos, pola contra, Héctor aposta pola "prudencia" antes de acometer unha suba de prezos e agarda que a situación sexa "pasaxeira".

DA CURVA DA COVID Á CURVA DE PREZOS

O presidente do Goberno, Pedro Sánchez, aseguraba este mércores ante o Congreso que o plan de resposta aos efectos da guerra ucraína "vai dobregar a curva da inflación". Non hai moito que os esforzos ían encamiñados a dobregar outra curva, a da covid, que segue mostrando os seus efectos na hostalaría. "Tivemos axudas e hai que recoñecer que foron significativas, sen elas entrariamos en perdas, pero aínda hoxe notamos as súas consecuencias", recoñece Francisco Vilarino, que vai máis alá do económico para centrarse tamén no impacto psicolóxico.

"Son dous anos de pandemia nos que tivemos que pechar durante meses e logo volve abrir con restricións que cambiaban cada 15 días: mesas, distancias, pedir certificados covid... Todo iso afectounos persoalmente a moitos hostaleiros", explica Francisco, que agora mesmo se atopa de baixa. Ese mesmo malestar nótao tamén na clientela: "Vexo que a xente está máis esixente. Se antes cometiamos algún erro, a xente era algo máis comprensiva, estaba máis tranquila. Agora nótonos a todos máis ansiosos", relata. 

Neste mesmo sentido fala tamén Andrea Villar, que pon o foco no custe emocional do traballo. "Hai negocios que están pechando, que xa chegaron a un extremo, ben física, económica ou psicoloxicamente. Porque isto tamén merma moito. E eu teño dúas fillas que sacar adiante. Non quero ser pesimista, pero tampouco podo poñer unha venda diante dos ollos", recoñece. 

RECUPERACIÓN APRAZADA

Se ben este había ser "o ano da recuperación", o sector hostaleiro di atoparse nunha situación de incerteza que "non ten pinta de que vaia normalizarse no curto prazo". Ás portas da temporada alta, no Cadaval e no Bríos alertan dunha baixada clara no consumo. "Nestas últimas semanas agravouse", explica Francisco Vilariño. "Nós temos unha temporalidade moi marcada. No inverno é cando menos traballo temos, porque se move pouco a estrada e non hai eventos, pero este ano foi especialmente malo". O paro do transporte tivo a súa parte de culpa nisto. No Cadaval, que se atopa nun lugar de tránsito de moitos camións e que dá xantares a clientela traballadora da contorna durante a semana, "o 10 ou 15% das comidas diarias de camioneiros desapareceu por completo", explica, se ben agora volve recuperarse esa porcentaxe.

Se nalgo concordan Héctor, Andrea e Francisco é que o futuro a curto prazo está complicado. "Quedamos sen fondos para facer fronte ás avarías que poden darse na maquinaria; e os prezos flutúan tanto que tampouco se poden tomar decisións drásticas", resume Andrea Villar, que coma moitas outras hostaleiras, agarda por "ese verán bo que parece que non dá chegado" para coller por fin folgos e "capear" ben as temporadas máis baixas.