Case 250.000 galegos cambiaron de alcalde neste mandato local a falta de cinco meses para as próximas municipais

Os máis de 16.600 cidadáns de Sada son os últimos da comunidade que cambiaron de alcalde desde que se puxo en marcha este mandato local, despois dos comicios de 2019. E foi a través dunha moción de censura que prosperou o pasado 18 de novembro, a falta de menos de medio ano para as seguintes eleccións municipais e tamén no medio dun importante balbordo político e veciñal.

A manobra de Sada (que supuxo a expulsión dos promotores dos seus respectivos partidos) arrebatou o bastón de mando a Benito Portela, de Sadamaioría, a favor de María Nogareda (antes de Alternativa dos Veciños), apoiada por edís que no seu día lograron a súa acta nas listas do PP e do PSdeG. A moción de censura saíu adiante nun pleno con decenas de asistentes e entre berros de "golpistas".

Pero, aínda que son os últimos, os sadenses non son os únicos que cambiaron de alcalde desde que se constituíron as corporacións a mediados de xuño de 2019. En total, case 250.000 galegos de preto de 40 localidades dos 313 concellos galegos teñen un rexedor distinto ao inicial. Hainos que van xa polo terceiro alcalde, como é o caso dos ourensáns de San Amaro e Viana do Bolo.

Pero as mocións de censura (nove exitosas) son só unha das vías que propiciaron as distintas substitucións. Tamén houbo renuncias por movementos políticos, conflitos de distinta índole, intercambios de alcaldías pactados xa a principios de mandato ou posteriormente, e mesmo unha inhabilitación por prevaricación administrativa: a de José García Liñares, un histórico do PSdeG, que dimitiu en xaneiro de 2020 como rexedor de Cerceda.

No arranque de cambios do mandato está o caso de Baralla, no que asumiu o bastón de mando Miguel González (PP), fillo de Manuel González Capón. O seu pai renunciara á Alcaldía da localidade apenas 15 días despois de tomar posesión e faleceu tres días despois de dar este paso debido a unha enfermidade.

Na provincicia de Lugo, en total, cambiaron de rexedor 10.876 veciños. Así, ademais de en Baralla, houbo cambio de alcalde en Monterroso e Portomarín por senllas renuncias. E Elena Candia, que será a próxima candidata local do PP en Lugo, deixou a Alcaldía de Mondoñedo para acompañar a Alberto Núñez Feijóo como cabeza de lista provincial en 2020.

SEIS MOCIÓNS NA CORUÑA

Na Coruña, 107.640 veciños cambiaron de alcalde. Ademais, a provincia rexistra a maior parte de mocións de censura do mandato que desembocará na cita nas urnas do 28 de maio de maio de 2023.

Por esta vía cambiaron de rexedor, ademais de Sada, A Baña, Fene, Malpica de Bergantiños, Mugardos e Santa Comba. No último caso, a popular María Pose fíxose co bastón de mando a través dunha iniciativa censora precedida de desencontros entre os socios do anterior goberno (pactaron unha rotación que nunca chegou a materializarse).

Outros cambios na provincia coruñesa chegaron por renuncias de diversa índole. Así, Blas García foi elixido alcalde de Ames o mes pasado ao porse José Miñones á fronte da Delegación do Goberno en marzo de 2021. Pouco despois, Manuel Mirás, entón alcalde de Oroso e hoxe senador, renunciou e deixou o bastón de mando ao tamén socialista Luís Rei.

Por motivos persoais despediuse tamén da Alcaldía de Brión, tras 41 anos no cargo, José Luís García, cuxo cargo asumiu o seu ata entón número dous, Pablo Lago. Mentres, Juan Manuel Rodríguez substituíu en 2020 na Alcaldía de Cerceda a José García Liñares, quen gobernou o municipio durante case 25 anos, e dimitiu tras ser inhabilitado por un delito de prevaricación administrativa.

En Mañón asumiu a Alcaldía en febreiro de 2021 o popular Alfredo Dovale tras o falecemento por enfermidade do seu antecesor. E en Toques materializouse en xuño do ano pasado unha substitución pactada ao comezo de mandato: José Ángel Penas (BNG) púxose á fronte da Alcaldía, que ocupou os dous anos previos Miguel Buján (PSdeG).

DESENCONTROS, MOCIÓNS E LISTAS AUTONÓMICAS EN OURENSE

Ourense tamén experimentou cambios en máis dunha decena de municipios (con 19.599 veciños afectados). O primeiro tivo lugar no Irixo, onde Manuel Cerdeira (PP) ocupou a Alcaldía tras o falecemento do que fose rexedor durante máis de 30 anos, Manuel Penedo.

En Laza un pacto entre o PSOE e Xuntos por Laza permitira a investidura do socialista Jesús Branco. Con todo, tras un ano de mandato optou por presentar a súa renuncia acusando os seus socios de "obstrucionismo". Coa súa marcha, o PP recuperou o bastón de mando.

Así mesmo, saíron adiante tres mocións de censura nesta provincia. En concreto, en Castrelo de Miño, o popular Avelino Pazos logrou facerse coa Alcaldía tras un pacto con dous exconcejales do PSOE, un acordo que apartou ao rexedor do BNG, Esteban Suárez. Pola súa banda, en Ribadavia, a socialista Noelia Rodríguez converteuse a alcaldesa ao apoiar Ribeiro en Común unha moción contra o popular César Fernández.

Ademais, os veciños de Viana do Bolo viron xa pasar ata tres alcaldes pola Casa Consistorial neste mandato. Aínda que tras as eleccións un pacto entre BNG e PSOE posibilitou a investidura do nacionalista Secundino Fernández, dous dos concelleiros socialistas abandonaron o PSOE para pactar unha moción de censura, que saíu adiante e deixou o bastón en mans de Abelardo Carballo (exsocialista). Pero o actual rexedor é xa o popular Andrés Montesinos, a outra pata da moción, xa que o acordo da iniciativa incluía a rotación.

Tamén os veciños de San Amaro teñen xa ao seu terceiro alcalde, tras diversas dimisións e desencontros. O que ten agora o bastón municipal é Fernando Rodríguez (PP).

Ademais, a elaboración da candidatura ourensá do PP para as eleccións autonómicas de 2020, con Alberto Núñez Feijóo como candidato, provocou cambios de alcalde en dúas localidades da provincia: Bande e Cenlle.

Desde leste mesmo ano tamén contan con novos alcaldes populares os municipios de Nogueira de Ramuín e Riós, tras substitucións internas. Outro intercambio sen conflitos aparentes produciuse en Vilar de Santos, onde Xan Jardón traspasou o bastón de mando a Antonio Míguez, o seu ata entón tenente de alcalde.

DECENA DE CAMBIOS EN PONTEVEDRA

En Pontevedra, 110.117 veciños cambiaron de rexedor sen que medie moción de censura. Entre outros, en Cangas, a morte de Xosé Manuel Pazos motivou que accedese á Alcaldía Vitoria Portas, tamén de Alternativa Canguesa de Esquerdas (ACE), tras unhas negociacións non exentas de polémica.

Ponteareas e Dozón viviron substitucións motivadas por enfermidade dos seus rexedores. Tanto Xosé Represas como o histórico Adolfo Campos faleceron pouco despois.

E no seu día, o que fose alcalde socialista de Catoira (Pontevedra) Alberto García recuperou a Alcaldía pese ao fracaso dunha moción de censura presentada despois dun acordo do seu grupo co PP local contra o rexedor do Bloque Xoan Castiñeiros.

O nomeamento da alcaldesa de Moraña, Luisa Piñeiro, como delegada da Xunta na provincia motivou un cambio na alcaldía deste municipio. Con todo, tras ser condenada por prevaricación e fraude en relación a unhas obras nun campo de fútbol tivo que presentar a súa dimisión (posteriormente a Audiencia provincial deixouna absolta). Coa súa marcha, o Goberno galego volveu optar por outro alcalde para o cargo, neste caso o de Rodeiro, Luís López, actual líder provincial do PP. Tamén tivo que deixar o bastón de mando en mans doutro compañeiro de filas.

Vilaboa, Salceda, O Porriño e Cambados completan a listaxe de municipios que viron cambiar ao seu alcalde neste mandato.

Unha muller deposita unha papeleta nunha urna | Fonte: Arquivo