Unha empresa de tratamentos traballaría "sobre a marcha" para recuperar o chan da mina de Touro

Máis de 135.000 toneladas de residuos transfórmanse cada ano na antiga mina de Touro (A Coruña) en fertilizantes ecolóxicos e tecnosolos, que serven como abono natural para cultivos e para a reparación de terreos degradados como os da vella explotación de cobre, respectivamente. A xestión de lodos procedentes de estacións depuradoras, sobre todo, pero tamén da industria agrícola e da agroalimentaria, xera beneficios por valor duns 0,44 millóns de euros á empresa de tratamento de residuos situada na antiga mina.

TEN (Tratamentos Ecolóxicos do Noroeste) factura, en concreto, uns 3,5 millóns de euros anuais, dos que entre o 13% e o 14% quedan en ganancias para a sociedade, participada por Explotacións Galegas (Exga). Esta última, dedicada aos áridos para estradas, é a propietaria dos terreos onde hai case 50 anos extraeuse cobre na comarca de Arzúa. En parte desta superficie queren volver explotar o mineral agora a propia Exga e Atalaia Mining. Xuntas, presentaron un proxecto que aínda está en fase de tramitación por parte da Xunta, que estuda se lle concede ou non permiso no medio dunha forte contestación por parte da plataforma de veciños contrarios á mina.

Pola súa banda, o xerente de TEN, David González, destaca que a actividade desta empresa enmárcase na denominada "economía circular": trata os residuos de depuradoras como as da Coruña, Santiago, Pontevedra e Vilagarcía e o cobro a estas estacións é a "principal fonte de ingresos", en torno ao 90% do total.

"CANDO TIRAMOS DA CISTERNA"

"Eu tampouco pensara nunca que pasa cando tiramos da cisterna", recoñece González. A EDAR da Coruña é a que máis achega a TEN, unhas 25.000 toneladas ao ano, de modo que cada día a compañía recibe nas súas instalacións "catro ou cinco bañeiras" de lodos (sobre 125 toneladas).

Unha vez en Touro, nas terras da vella explotación mineira (que tamén dan cabida a unha empresa de reciclaxe de plásticos da cal é socia igualmente Exga), os residuos amontóanse en pilas nas que se mesturan con cinzas e outros restos forestais de plantas de biomasa. Aí, a temperaturas superiores aos 55 graos, os lodos sofren volteos co obxectivo de "hixienizarlos", explica González. É dicir: para terminar con virus, insectos e demais.

EPISODIOS DE CHEIROS

Os cheiros constitúen un dos principais problemas para TEN, cuxo xerente asegura ser "sensible" ante esta adversidade. "Dentro das liñas estratéxicas, a prioritaria é mellorar a relación coa contorna e cos veciños", subliña. Os episodios de cheiro afectan a lugares como Loxo, motivo polo cal a compañía instalou barreiras vexetais e tamén aplica produtos químicos que se comen" as moléculas que levan ese fedor.

David González afirma que os episodios, neste momento, son "menos intensos" e "máis espaciados" no tempo: de acordo cos seus datos duran entre unha e dúas horas e producíronse 12 días no que vai de 2018. "Sobre todo pasa en setembro e outubro, cando o salto térmico entre os días e as noites é maior, o que xera máis brisas que moven as bolsas de aire", indica. O xerente de TEN resalta os "estritos controis" aos que se somete a empresa, tanto por parte do Goberno central, como do autonómico e o europeo. Entre outros requisitos, dispón de autorización ambiental integrada, que leva informes e inspeccións periódicas.

Os principais clientes da sociedade son ViAQUA, Aqualia, Espiña & Delfín, Ence, Ferrovial, Rianxeira, Coren... En total entran unhas 130.000 toneladas de lodos e residuos ao ano, das que o 80% son auga. Saen unhas 45.000 toneladas de tecnosolos e outras 30.000 de compost. E é que os residuos teñen dous destinos nesta compañía: por unha banda, a creación de tecnosoles, aqueles que se utilizan para recuperar espazos danados como antigas minas, canteiras, etcétera, e, por outro, a fabricación de fertilizantes orgánicos "100% naturais".

REAPERTURA DA MINA

Aínda que aspira a potenciar a parte do fertilizante, para ter "menos dependencia da mina", TEN admite que, en principio, a reapertura da mina favoreceríaa, pois implicaría máis zonas estragadas para ir reparándoas "sobre a marcha".

Por agora, ten un 70-80% da superficie afectada pola vella mina cos tecnosoles aplicados, segundo os seus cálculos. "O que ocorre é que ao facerse a reparación a posteriori xorden máis dificultades, os noiros teñen unha altura e hai que ir facendo reaplicacións", expón o seu xerente. Con todo, se non volve iniciarse a actividade mineira en Touro, TEN estima que ten para uns 15 anos para finalizar a reparación, na que se avanza coa vista posta, principalmente, na redución do nivel de acidez das augas de escorrentía.

CONTRA INCENDIOS

Tamén para atallar problemas de escorrentías, pero centrada en zonas que arderon por incendios forestais, TEN traballa, xunto a outros socios, nunha iniciativa con fondos europeos. A idea é elaborar un tecnosolo cunha embalaxe biodegradable, unha especie de "churro" ao que se inoculan fungos (colaboran con Hifas dá Terra) para potenciar o agarre.

Van seis meses dun proxecto que ten un prazo de tres anos e para 2019 está prevista a materialización do primeiro proxecto piloto nunha parcela. No relativo aos fertilizantes orgánicos, a firma opera con base en acordos con produtores, para a subministración directa, orientada a cultivos de millo e eucalipto en áreas de Carballo, Ordes, Lalín e outras e de uva albariño en Cambados.