O xuízo do Alvia celebrarase na Cidade da Cultura onde todo está preparado para o seu comezo

Este mércores 5 de outubro arrinca o xuízo polo accidente ferroviario máis grave da democracia española, o do tren Alvia que fai nove anos e máis de dous meses provocou 80 mortos e 145 feridos no barrio compostelán de Angrois.

Case unha década despois do ocorrido sentarán no banco dos acusados o maquinista e o exdirector de seguridade de Adif, aos que a xustiza imputa 80 supostos delitos de homicidio, 145 de lesións e un de danos, por imprudencia profesional grave.

Para iso, e tendo en conta o elevado número de partes personadas, a Xunta habilitou un amplo dispositivo na Cidade da Cultura, co obxectivo de favorecer tanto a presenza dos interesados como a cobertura informativa.

Este martes, a xuíza Elena Fernández Currás, titular do Xulgado do Penal número 2 de Santiago de Compostela, recibiu ao nutrido grupo de xornalistas que cubrirá o proceso.

Fiscalía pide para o maquinista e o exdirector de seguridade de Adif catro anos de prisión, do mesmo xeito que a plataforma que representa á maior parte das vítimas do accidente.

Ademais, o Ministerio Público demanda que o maquinista, Francisco Garzón, sexa inhabilitado para a súa profesión durante o tempo da condena e que o outro acusado, Andrés Cortabitarte, sexa inhabilitado, durante o mesmo período, para o exercicio de calquera profesión que implique xestión, seguridade ou responsabilidade en infraestruturas ferroviarias.

A reclamación total por danos e prexuízos en materia de responsabilidade civil ascende a uns 57,69 millóns de euros. As persoas e entidades contra as que se dirixe a acción civil dentro do proceso penal son QBE (aseguradora de Renfe), Allianz Global Corporate & Speciality (aseguradora de Adif), Renfe e Adif, o maquinista do tren e o director de seguridade na circulación de Adif no momento dos feitos.

Pola súa banda, o avogado que defende a Francisco Garzón, o condutor do tren aquela xornada, solicita a libre absolución, ao entender que "a clave" para que se producise o sinistro está na "carencia dunha análise de risco e medidas de seguridade" na liña entre Ourense e Santiago.

Garzón estivo de baixa por accidente laboral desde que se produciu a traxedia, o 24 de xullo de 2013, ata 2015, cando se reincorporou a Renfe en tarefas de xestión en talleres de material rodante. Recentemente prexubilouse.

Tamén rexeita responsabilidades a defensa do outro acusado, Andrés Cortabitarte, que estaba á fronte da Dirección de Seguridade na Circulación de Adif cando se puxo en servizo a liña (estívoo de 2006 a 2013).

Despois, Cortabitarte foi recolocado pola empresa pública, pero mantívose en postos de dirección ata maio de 2021, cando presentou a súa renuncia e pasou a ter a categoría de técnico especialista, coa que accedeu á súa praza.

UNHA LONGA INSTRUCIÓN

En abril do ano pasado, a Audiencia Provincial da Coruña ratificou o peche da instrución por parte do xuíz Andrés Lago Louro, que herdou a causa de Luís Aláez --quen no seu día imputou á cúpula de Adif--.

Lago Louro deu por primeira vez carpetazo a esta longa investigación, con múltiples atrasos, en outubro de 2015 e fíxoo co maquinista como único imputado.

No medio dunha longa loita das vítimas (que levaron as súas reivindicacións ás rúas e ás institucións comunitarias durante todo este tempo), os maxistrados da Audiencia marcaron ao xuíz instrutor outro camiño e en decembro de 2018 volveu pechala xa con Garzón e Cortabitarte como presuntos responsables.

Máis tarde, unha denuncia dun extrabajador de Talgo obrigou a reabrir a causa, que o instrutor concluíu, xa de maneira definitiva, en setembro de 2020. De xullo de 2021 é o auto de apertura de xuízo oral.

A DEFENSA DE GARZÓN E AS VÍTIMAS

Case dez anos despois, que esperan as partes do xuízo? En declaracións a Europa Press, o avogado que exerce a defensa de Garzón, Manuel Prieto, sinala que confía en que "se aclare toda a verdade" e "determínense as causas do accidente". "Que era unha liña carente de análise de risco e sen sistemas de seguridade é a esencia e a causa principal", subliña.

Prieto presentou escrito de defensa na que pide a libre absolución do seu representado e aspira a que esta solicitude poida manterse tras a celebración do xuízo de maneira definitiva.

Por parte da plataforma de vítimas, Jesús Domínguez, o portavoz da asociación, fai fincapé en que o que buscan é "que a xente coñeza a verdade" do sucedido, "a maiores de depurar responsabilidades".

De feito, este luns concentráronse ante o Congreso dos Deputados para esixir a dimisión da exministra de Fomento, Ana Pastor, "polas súas mentiras e manobras de ocultación", despois de que transcendese a carta coa que a actual vicepresidenta segunda da Cámara Baixa advertiu no seu día á comisaria de Transportes Violeta Bulc en relación coa "gravidade" da publicación dun informe europeo crítico coa investigación oficial do Estado español --que só sinala ao maquinista--.

ARRINCA O XUÍZO

O xuízo comeza este 5 de outubro ás 9,30 horas coa práctica da acción penal, a cal está previsto que finalice o 10 de febreiro de 2023, segundo informa o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG).

En concreto para os días 5, 6 e 7 de outubro está previsto o desenvolvemento das cuestións previas e a declaración dos acusados, Garzón e Cortabitarte.

O inicio da práctica da acción civil está sinalado o 14 de febreiro de 2023. A partir dese día --14 de febreiro-- resérvanse os martes, mércores e xoves para a proba documental, as conclusións e os informes. Todas as sesións comezarán ás 9,30 horas.

O xulgado admitiu as declaracións de 522 testemuñas, 21 testemuñas/peritas e 126 peritos (sen prexuízo de que as partes desistan dalgunha testifical antes ou durante o xuízo). Declararán unha media de 15 testemuñas ao día e de tres testemuñas/peritas por sesión.

Durante os últimos meses, algunhas partes como QBE e o avogado do maquinista presentaron ampliacións, a modo de actualización, dos seus informes periciais.

Segundo o TSXG, sinalouse, na maioría dos casos, unha intervención por día de cada un dos peritos que testificarán na acción penal debido á amplitude e complexidade dos seus informes. Na acción civil declararán entre cinco e dez por sesión.

A maxistrada María Elena Fernández Currás é a responsable da preparación e celebración do xuízo oral, así como de ditar sentenza.

Hai 446 persoas prexudicadas que reclaman, as cales están agrupadas en 154 acusacións, asistidas por 110 letrados e representadas por 47 procuradores. Ademais, hai 53 prexudicados que non están representados por avogado e procurador, polo que a acusación exerceraa o Ministerio Fiscal.

Estes datos, segundo precisa o TSXG, foron recollidos cando as partes presentaron os seus escritos de cualificación, é dicir, antes do auto de apertura de xuízo oral, sen prexuízo de que nos últimos meses produciuse algún desistimiento.

A FISCALÍA ESTÁ "ABSOLUTAMENTE PREPARADA"

A Fiscalía de Santiago está "absolutamente preparada" ante o inicio do xuízo polo accidente do tren Alvia, "un reto de organización" pola cantidade de partes persoas. O fiscal superior de Galicia, Fernando Suanzes, destaca que supón "un reto de organización e un reto para a Fiscalía de Galicia", e confía en que o desenvolvemento do xuízo realícese "nas mellores condicións e con normalidade", segundo sinala o Ministerio Público nun comunicado.

Na nota, Fiscalía apunta que o xuízo do Alvia "non ten precedentes debido á súa complexidade e ao número de testemuñas que van ser citados". Lembra así que só a instrución durou ata oito anos e vanse a citar máis de 600 testemuñas e peritos. No escrito de cualificación, a Fiscalía cre que é necesario que comparezan, ben como testemuñas, ben como vítimas ou peritos, unhas 407 persoas. A iso sumaranse as testificales que pidan as partes.

Segundo o escrito de cualificación, a Fiscalía considera que os acusados no accidente do Alvia, ocorrido o 24 de xullo de 2013 na curva de Angrois, son o maquinista que nese momento conducía o tren e o director da Dirección da Seguridade na Circulación de Adif nesa data.

O Ministerio Fiscal, neste asunto o fiscal xefe da Fiscalía de Santiago, Mario Piñeiro, cre que ambos son autores de 80 delitos de homicidio por imprudencia grave profesional, 145 delitos de lesións e un delito de danos. Todos eles en concurso ideal do artigo 77 apartados primeiro e segundo do Código Penal.

Nas súas conclusións provisionais, considera que procede impor a cada un dos acusados as penas de catro anos de prisión e, ademais, ao maquinista a inhabilitación especial para a profesión de maquinista de ferrocarrís por tempo da condena, e ao alto cargo de Adif a inhabilitación especial para o exercicio de calquera profesión que implique xestión, seguridade ou responsabilidade en infraestruturas ferroviarias polo tempo da condena.