O Consello da Cultura Galega alerta de que o eucalipto provoca "perda de biodiversidade": 53.000 hectáreas máis en dez anos
Un informe conclúe que o seu monocultivo produce perda de bosques autóctonos, uniformización e efectos sobre a fertilidade do chan. E é que o eucalipto ocupa case 1,5 millóns de hectáreas en Galicia e Portugal (con datos de 2021), o que contrasta coas ao redor de 100.000 hectáreas que só hai no resto de países europeos no seu conxunto.
Por Europa Press / Redacción | SANTIAGO | 18/09/2023 | Actualizada ás 14:32
Un informe do Consello da Cultura Galega (CCG) conclúe que a paisaxe de Galicia está a sufrir un proceso de transformación marcado pola "perda de biodiversidade" e "uniformización". Por iso, considera "urxente" medidas de restauración ambiental e restitución de hábitats fronte ao monocultivo.
Así se recolle no estudo 'Impacto no patrimonio natural e cultural dos cultivos forestais con especies de crecemento rápido', coordinado por Rebeca Blanco-Rotea, quen explicou os impactos que provoca o eucalipto sobre o patrimonio natural e cultural de Galicia, unha especie que se incrementou en 53.000 hectáreas nunha década (o 50 % desa zona antes estaba ocupado por piñeiros e un 40 % na que antes non había arboledo).
Entre os efectos ambientais das plantacións de eucalipto atópanse: cambios no réxime hidrolóxico, efectos sobre a fertilidade do chan, risco de invasión de parcelas adxacentes e perda de bosques nativos (especialmente de ribeira). E é que o eucalipto ocupa case 1,5 millóns de hectáreas en Galicia e Portugal (con datos de 2021), o que contrasta coas ao redor de 100.000 hectáreas que só hai no resto de países europeos no seu conxunto.
Neste sentido, advírtese de que a xestión forestal está baseada na "produtividade" que "prima sobre o resto", "na cantidade sen calidade", leva a "destruír" a biodiversidade que é "símbolo" de identidade galega. Así, considérase que "é necesario" estudar a antigüidade das paisaxes do monte galego.
Así mesmo, Teresa Nieto, encargada da coordinación técnica do informe, explicou que o proceso de forestación de eucalipto non é homoxéneo na comunidade, con maior concentración na zona litoral norte, pero a introdución da variedade 'nitens' dá lugar a unha maior expansión.
QUE AS ADMINISTRACIÓNS "TOMEN NOTA"
En rolda de prensa, Blanco-Rotea explicou a "complexidade" deste estudo, realizado por un equipo multidisciplinar por mor de diferentes peticións de organizacións sociais e veciñais, que se elaborou ao longo de dous anos. Pola súa banda, a presidenta do CCG, Rosario Álvarez, remarcou que este foi un informe "cociñado a lume lento", á vez que espera que "tomen nota desta situación" as administracións que teñen "capacidade de goberno a distintos niveis".
AUSENCIA "ENDÉMICA" DE ORDENACIÓN DO TERRITORIO
Apunta que se constata unha perda da presenza "material e inmaterial" de elementos que constitúen a paisaxe galega, cunha ausencia "endémica" de planificación e ordenación do territorio, onde os valores culturais e sociais "son marxinados". O CCG bota en falta o desenvolvemento de instrumentos que se recollen na lexislación galega. Pon de exemplo que non hai un mapa de chans agropecuarios e forestais de Galicia, a pesar da súa obrigación desde 2011, á vez que o plan forestal recolle plans de ordenación de recursos forestais para 2030.
A isto súmase que a ampliación de Rede Natura está paralizada desde 2011. De feito, avísase de que a protección das zonas recoñecidas "non é eficaz", pois "non se aplica a normativa con rigor e estanse expandindo especies alóctonas nestas áreas", sen medidas de recuperación. Nesta liña, Teresa Nieto reflexiona acerca de que se pide unha avaliación ambiental para plantacións de máis de 10 hectáreas en áreas protexidas e de máis de 50 hectáreas no resto, pero a media existente en Galicia é de 0,25 hectáreas, polo que a "práctica totalidade" non están sometidas a avaliación ambiental.
Tamén se chama a atención de que con cada nova lexislación prodúcese unha "posta a cero no contador", é dicir, non se corrixen problemas que se arrastraron ata ese momento por incumprimento e sen facer análise de como se chegou a esa situación, no que Blanco-Rotea identifica con "posicións reactivas, dunha certa pasividade".
