Xunta, deputacións e municipios de máis de 20.000 habitantes terán que facer orzamentos 'climáticos' por lei

A Xunta, pero tamén as deputacións e os concellos de máis de 20.000 habitantes, terán a obrigación, unha vez que se aprobe a nova Lei do Clima de Galicia, de introducir nas súas normas orzamentarias anuais a perspectiva climática. É máis, no caso do Goberno galego, as súas contas terán que incluír partidas específicas para "a adaptación e mitigación" do cambio climático. Así o determina o proxecto da Lei do Clima, ao que tivo acceso Europa Press. Foi aprobado este luns polo Executivo que dirixe Alfonso Rueda co obxectivo de que reciba luz verde definitiva no Parlamento antes de que finalice este ano e, entre outras cuestións, remarca a finalidade de que as administracións se doten de "orzamentos climáticos".

Dita obrigación, agrega, afectará as contas da Administración autonómica, pero tamén dos concellos de máis de 20.000 habitantes e das deputacións. No caso da Xunta, os deberes irán máis aló posto que as súas contas deben ter partidas conducentes a combater o cambio climático, cuxa incidencia se recoñece especificamente na lei. Para o cumprimento da devandita obrigación, o borrador da norma determina que os proxectos de lei de orzamentos deberán acompañarse dunha memoria que especifique os investimentos que executen medidas do 'Plan Rexional Integrado de Acción Climática' ou que supoñan a integración da perspectiva climática noutros plans sectoriais, e determine a contribución dos investimentos aos obxectivos climáticos.

Sobre outros aspectos, co foco na contratación pública 'verde', no prazo dun ano desde a súa entrada en vigor elaborarase un programa específico para implantar e desenvolver criterios climáticos nos contratos públicos, criterios que, en todo caso, integraranse de forma progresiva. Así mesmo, deseñarase un catálogo que defina e detalle as posibles cláusulas climáticas e ambientais a introducir nos distintos tipos de contratos. En todo caso, o criterio primordial que se pretende introducir progresivamente nas contratacións do sector público galego é a pegada de carbono, entendida como a totalidade das emisións de gases de efecto invernadoiro (GEI) asociadas a unha organización, evento, actividade, produto ou servizo concretos e cuantificada en toneladas equivalentes de CO2.

A normativa tamén prevé que, no marco das súas competencias, a Xunta modifique os instrumentos fiscais existentes co fin de incentivar o sector privado a impulsar accións que contribúan a conseguir os obxectivos en materia de cambio climático e crearase un Rexistro galego de promotores da neutralidade climática, de adhesión voluntaria. E introduce a coletilla de que fomentará que os entes locais tamén "adapten" as súas ferramentas fiscais na mesma liña. Igualmente, segundo anticiparon xa esta semana o presidente da Xunta, Alfonso Rueda, e a conselleira de Medio Ambiente, Ángeles Vázquez, porase en marcha o chamado sistema voluntario de créditos de carbono da Xunta, que permitirá que empresas, organizacións ou cidadáns poidan compensar emisións GEI comprando créditos doutros proxectos que reducen ou eliminan gases (iniciativas de reforestación, conservación de bosques, acuicultura ou uso de enerxías renovables). Está previsto que se aprobe o decreto regulador nas próximas semanas.

NOVA OFICINA DO CAMBIO CLIMÁTICO

Coa meta de lograr a neutralidade climática no horizonte do ano 2040, unha década antes do prazo fixado pola Unión Europea (UE), a Xunta apoiarase en tres instrumentos, empezando pola 'Estratexia Galega de Cambio Climático', na que se fixou por primeira vez o compromiso dunha Galicia climáticamente neutra. Os dous instrumentos restantes son os plans rexionais integrados de acción climática, que marcan a folla de ruta e as medidas concretas para adoptar cada cinco anos para cumprir os obxectivos da estratexia autonómica; e os plans de acción local polo clima, que a lei fixa como obrigatorios para concellos de máis de 20.000 habitantes co fin de reforzar a nivel local as accións de mitigación e adaptación. De feito, 17 dos 23 concellos galegos que se atopan nesta franxa de poboación xa elaboraron e presentaron o seu propio plan de acción.

Así mesmo, para avanzar na gobernación e na dimensión social das políticas de clima, a lei recoñece e reforza o papel de órganos xa creados e en funcionamento, como é o caso da Comisión Interdepartamental para o Impulso e Coordinación da Estratexia Galega de Cambio Climático, que coordina a acción das distintas consellerías neste ámbito desde 2019. Ademais, tamén regula a Rede local polo clima, impulsada o ano pasado para promover a adhesión de todos os concellos galegos ao Pacto das alcaldías polo clima e a enerxía (do que actualmente forman parte 287) e axudalos a loitar contra o cambio climático desde unha perspectiva local; e a Alianza Galega polo Clima. Ao tempo, prevese a creación de novas ferramentas de participación e coordinación, como o Portal de Acción Climática, que servirá como xanela de divulgación e transparencia neste ámbito; a Oficina de Cambio Climático de Galicia, de carácter técnico e que asumirá o seguimento da estratexia e labores de apoio e asesoramento ao resto de departamentos; e o Foro de Acción Climática, órgano colexiado de participación.

REGULACIÓN E REFORZO DAS REDES DE OBSERVACIÓN METEOROLÓXICA

A norma regula de forma expresa por primeira vez determinadas ferramentas no ámbito da meteoroloxía, como a Rede de Observación Meteorolóxica e Climatolóxica de Galicia. Tamén a Rede de Calidade do Aire, da que se especifica que estará constituída por todas as estacións de medición, equipadas con analizadores automáticos e manuais, "de titularidade pública ou privada" existentes no territorio da comunidade e que sempre deben cumprir cos criterios de implantación, mantemento e calidade correspondentes. Aínda que a Xunta manifestou a súa vontade de avanzar na demanda ao Estado das competencias meteorolóxicas e aspírase a camiñar nese sentido, a norma limítase a reforzar as redes propias, así como os servizos públicos autonómicos co fin de dispor de máis datos e mellorar a capacidade de previsión e resposta ante posibles fenómenos meteorolóxicos extremos.

A lei regula as chamadas proxeccións climáticas, que o organismo competente en materia de cambio climático encargarase de elaborar e revisar periodicamente para Galicia mediante a aplicación de modelos matemáticos. Tamén recolle as actividades propias dos servizos meteorolóxicos e de calidade do aire de Galicia, como o prognóstico de situacións meteorolóxicas de risco, realizando partes de aviso que serán difundidos á poboación (como Meteogalicia xa fai actualmente) e ás diferentes administracións, especialmente ás institucións competentes en materia de protección civil. Igualmente, ratifícase que teñen que seguir os fenómenos de risco e prestar apoio na procura de solucións específicas para persoas que poidan verse afectadas en conxunturas como a loita contra incendios, prevención de inundacións ou secas, plans de xestión de contaminación mariña, ou episodios de calor ou frío, entre outras. A xestión da información meteorolóxica proveniente doutras redes meteorolóxicas --de titularidade autonómica-- tamén está entre as actividades reguladas para os servizos meteorolóxicos galegos, que se realizarán, conclúe a norma, "sen prexuízo dos que lle corresponden ao Estado no ámbito das súas competencias".

Onda de calor en Galicia | Fonte: ADRIAN IRAGO - Arquivo