Cales son os dereitos lingüísticos dos galegos para acceder á función pública?

A decisión do líder do PP, Pablo Casado, en consonancia co manifestado xa por Ciudadanos e tamén por Vox de suprimir a obligatoriedade de coñecer o galego para acceder á función pública en Galicia supón un grave prexuízo para os opositores galegos que queiran acceder a unha praza para seguir vivindo en Galicia. 

Luis Tosar participando na campaña do CNTL 'Gústame o galego'

Ata agora, dependendo das oposicións, o galego era un requisito ou un mérito –segundo as distintas oposicións--, para acceder á función pública en Galicia. Pero a proposta de Casado pretende deixar sen efecto esta situación que aparece recollida en varias leis, normas e preceptos constitucionais e estatutarios. 

Unha iniciativa que a Xunta ve con preocupación e que provocou que o presidente galego tivera que navegar entre dúas augas e sinalar que a proposta era para “autonomías como Cataluña” ao tempo que tamén dicía que o galego era un “mérito” e non un “requisito” nas oposicións a un cargo público en Galicia.

Pero, que dereitos teñen os galegos e os galegofalantes para poder exercer e reclamar os seus dereitos lingüísticos e non ser prexudicados na súa propia terra?. 

LEI DA FUNCIÓN PÚBLICA

Segundo a Lei 2/2009, de 23 de xuño, de modificación do texto refundido da Lei da

galego, castelao, idioma, lingua | Fonte: cantoghalpon.com

función pública de Galicia, aprobado polo Decreto lexislativo 1/2008, de 13 de marzo, a Administración garantirá os dereitos constitucionais e lingüísticos das cidadás e dos cidadáns galegos, tanto respecto do galego, como lingua propia de Galicia, como do castelán, lingua oficial en Galicia.

Así, esta lei, deixa ben claro que, para darlle cumprimento á normalización do idioma galego na Administración pública de Galicia e para “garantir o dereito das administradas e dos administrados ao uso do galego nas relacións coa Administración pública no ámbito da comunidade autónoma”, e a promoción do uso normal do galego por parte dos poderes públicos de Galicia, que determina o artigo 6.3º da Lei de normalización lingüística, “nas probas selectivas que se realicen para o acceso ás prazas da Administración da Comunidade Autónoma de Galicia e das entidades locais de Galicia incluirase un exame de galego, salvo para aqueles que acrediten o coñecemento da lingua galega conforme á normativa vixente”.

E esta mesma norma aclara que “todo isto sen prexuízo daquelas probas que teñan que realizarse en galego para aquelas prazas que requiran un especial coñecemento da lingua galega”.

Precisamente, esta modificación fai alusión a Lei de Normalización Lingüística, aprobada co consenso de todos os grupos do Parlamento e promovida, curiosamente, por un goberno do Partido Popular que entón presidía Xerardo Fernández Albor. O mesmo partido que agora quere suprimir estes preceptos.

LEI DE NORMALIZACIÓN LINGÜÍSTICA

Esta lei, aprobada en 1983, sinala, no seu artigo 3, que os poderes públicos de Galicia adoptarán as medidas oportunas para que ninguén sexa discriminado por razón de lingua; no seu artigo 4.1, que o galego, como lingua propia de Galicia, é lingua oficial das institucións da comunidade autónoma, da súa Administración, da Administración local e das entidades públicas dependentes da comunidade autónoma e no seu artigo 6.1, que os cidadáns teñen dereito ao uso do galego, oralmente e por escrito, nas súas relacións coa Administración pública no ámbito territorial da comunidade autónoma

Ademais, recolle no seu artigo 6.2, que as actuacións administrativas en Galicia serán válidas e producirán os seus efectos calquera que sexa a lingua oficial empregada; no seu artigo 6.3, que os poderes públicos de Galicia promoverán o uso normal da lingua galega, oralmente e por escrito, nas súas relacións cos cidadáns; e no artigo 10 que os topónimos de Galicia terán como única forma oficial a galega e que lle corresponde á Xunta de Galicia a determinación dos nomes oficiais dos topónimos de Galicia.

ESTATUTO DE AUTONOMÍA

A Lei de Normalización Lingüística do 1983 baseouse no propio Estatuto de Autonomía de Galicia, aprobado en 1981,  e que dispón no seu artigo 5º que “a lingua propia de Galicia é o galego” que “os idiomas galego e castelán son oficiais en Galicia e todos teñen o dereito de os coñecer e de os usar”.

Ademais, recolle que “os poderes públicos de Galicia garantirán o uso normal e oficial dos dous idiomas e potenciarán o emprego do galego en todos os planos da vida pública, cultural e informativa, e disporán os medios necesarios para facilitar o seu coñecemento”.

ADMINISTRACIÓN LOCAL

O coñecemento do galego tamén é un requisito para acceder a función pública. O artigo 7.1 da Lei 5/1997, de 22 de xullo, da Administración Local de Galicia especifica que o galego, como lingua propia de Galicia, tamén o é da súa Administración local. Ademais, detalla que as convocatorias de sesións, ordes do día, mocións, votos particulares, propostas de acordo, resolucións nas comisións informativas, actas, notificacións, recursos, escrituras públicas, comparecencias xudiciais e todos os actos de carácter público ou administrativo que se realicen por escrito en nome das corporacións locais se redactarán en lingua galega. 

O punto 2 establece igualmente que, sen prexuízo do disposto no parágrafo anterior, tales entidades pódeno facer, ademais, na outra lingua oficial, o castelán. Precisamente, nesta lei foi no que baseou o Concello de Lugo a súa ordenanza municipal do 2012 –apoiada por PP, PSOE e BNG-- que foi rexeitada, primeiro polo Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) e despois polo Tribunal Supremo (TS) tras unha denuncia de Galicia Bilingüe, agora na plataforma Hablemos Español.

O artigo 7.3 desta lei tamén dispón que a Xunta de Galicia impulsará o proceso de incorporación da lingua galega na Administración local, especialmente a través de programas de formación de funcionarios das entidades locais en lingua galega. 

Pola súa banda, a Lei 2/2009, de 23 de xuño, do texto refundido da función pública de Galicia, no seu artigo 35, establece que “a Administración garantirá os dereitos constitucionais e lingüísticos das cidadás e dos cidadáns galegos, tanto respecto do galego, como lingua propia de Galicia, como do castelán, lingua oficial en Galicia”.