Non casan. Ocorre como cando Karl Kraus dicía que con xente que empregaba o termo «efectivamente» non se trataba. Escritor e alcol evitan coincidir en horas de oficina. Non é que os escritores non beban. Ha ha ha. Claro que beben. Sempre beberán. É bo que beban. Non esquezamos que as grandes atrocidades da historia foron perpetradas por individuos sobrios e, principalmente, abstemios. Algunhas das cousas máis encantadoras foron ofertadas ao mundo, en cambio, por persoas que, nun momento dado, cambiaron a auga polo alcol. Millôr Fernández, cando o convidaron a dicir algo a favor do alcolismo, afirmou que nunca vira a cen mil borrachos dun país que quixeran acabar con cen mil borrachos doutro país.
Ata hai nada, os autores bebían e, como non había tempo que perder, ao mesmo tempo escribían. Ou ao revés. Iso dependía dos gustos. As cousas cambiaron. Agora, cando un novelista ou un poeta bebe ata emborracharse, ten que deixar pasar as horas, senón os días, antes de regresar ao texto. Esa é a gran diferenza. Quizais só é un pequeno cambio, pero a literatura está chea de pequenos cambios que a transformaron para sempre.
A compatibilidade volveuse imposible. Ou escribes, ou bebes. Talvez se trate do alcol, cuxa composición infame devora a lucidez do escritor dende o primeiro trago. Talvez se trata da literatura, cuxos ornamentos e vestiduras esixen sobriedade total. Lonxe quedaron os tempos nos que o discurso narrativo buscaba o abismo no que se movían personaxes superados pola realidade. Ao cambiar de obxectivos, modificáronse os métodos. Talvez se trate das dúas cousas. Talvez, incluso, se trate da terceira e a cuarta, que haberá que buscar. No entanto, temos escritores que non beben mentres traballan. Antes ou cedo, teremos autores que tampouco beben despois de escribir.
Poderiamos facer contas do patrimonio cultural que a humanidade tería perdido sen algunhas borracheiras memorables. Homero ou Cátulo, para empezar por orde, parécenlle un bo inicio? Se non queremos ir tan lonxe, arranquemos no século XIX. Aí teñen a Dostoievski. Bebedor consumado de vodka e fillo de alcólico, del abonda dicir que se propuxo redactar un panfleto antialcólico, e non sabendo nin por onde comezar, acabou escribindo Crime e castigo. No mesmo século, pero en Irlanda, descubrimos a W. B. Yeats, Bernard Shaw ou Oscar Wilde, e en Francia, a Verlaine, Rimbaud ou Baudelaire, que non vivía sen o seu licor de asente. Foron máis de ron Jack London, Robert Louis Stevenson ou Emilio Salgari, coincidindo cos mellores tempos da novela de aventuras. A Malcolm Lowry, James Joyce, Samuel Beckett ou William Faulkner deulles polo whisky, mentres que entre os afeccionados á cervexa están Rousseau, Günter Grass, Ernst Jünger, Raymond Carver ou Richard Ford. Fíxese que a estas alturas aínda no puxemos os pés en España ou Galicia.
A lista de escritores que bebían e escribían simultaneamente, sen deixar de ser xeniais, enriquécese canto máis se consolida o proceso de industrialización, de modo que dos casos de Allan Poe e Emile Zola podemos saltar aos da Xeración Pedida, con Scott Fitzgerald, Tennesse Williams ou Ernest Hemingway, e un pouco máis adiante aos da Xeración Beat, con Allen Ginsberg, Jack Kerouac ou William Burroughs, que lle deron outra dimensión á embriaguez. No quixera deixar de mencionar, por cortesía, a Lawrence Durrel, Graham Greene, Chandler, Bukowski, Nabokov, Dylan Thomas, Capote, Rulfo o Juan Carlos Onetti, pero é que se me quenta a cervexa.
Moitos destes autores, e outros, non escribirían as cousas memorables que escribiron de non ter sido pola botella. Bebían ata caer desmaiados, como buscando unha resaca que tamén propiciaría lucidez. Bebían en todo momento, para escribir en calquera situación. Todo á vez, nunha mestura perfecta, sen orde, nun fermoso caos que conducía a destrución e á inmortalidade. Abúrreme citar a Faulkner porque sempre se cita a Faulkner, pero creo que a súa lóxica narrativa, as súas imaxes, están facilitadas en boa medida polo alcol. Sen el, non habería Faulkner. Non, en todo caso, este Faulkner. E como Faulkner, outros moitos. Hoxe, en cambio, a dialéctica literaria é abstemia, frugal, morna. Lamentablemente, non sei que significa isto...www.probemosconveleno.com
Juan Tallón (Ourense, 1975) estudou Filosofía. Traballou no campo do xornalismo, pero saíu escaldado. Mal se ten que dar todo para que volva. Agora mesmo, anda por aí, ao seu aire. Non ten teorías, nin métodos. É autor das novelas A pregunta perfecta (o caso Aira-Bolaño) e A autopsia da novela. Entre outros, obtivo os premios Modesto R. Figueiredo de relatos e Pastor Díaz de novela. Mantén os blogs probemosconveleno.com e descartemosorevolver.com.
