Angrois.- Segundo un perito "todas as curvas" deberan estar protexidas porque o maquinista non é "deus"
Segundo a xuíza a comparecencia de Enrique Castelo Ron desenvolveuse en termos de "debate científico", motivo polo que pediu en varias ocasións centrarse nos aspectos xurídicos.
Por Europa Press / Redacción | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 19/01/2023 | Actualizada ás 12:39
O catedrático Enrique Castillo Ron, que elaborou un estudo para avaliar a probabilidade dun accidente como o do tren Alvia de xullo de 2013 por encargo do perito xudicial Juan Carlos Carballeira, subliñou que habería que protexer xa non só a de Angrois, senón "todas as curvas" da rede ferroviaria, debido á posibilidade de erro humano.
Así se pronunciou durante unha comparecencia que se desenvolveu nuns termos de "debate científico", en palabras da xuíza, Elena Fernández Currás, motivo polo que a maxistrada chamou a atención en numerosas ocasións tanto ao experto como aos avogados, para pedirlles que se centrasen en cuestións xurídicas. "Nunca na miña vida vin uns peritos tan característicos", chegou a sinalar.
Máis aló do debate sobre "a taxa" de seguridade e as particularidades do modelo desenvolvido por este catedrático para medir a probabilidade de accidente, aspectos que a xuíza viu irrelevantes para determinar eventuais responsabilidades penais por ausencia de prevención de riscos na liña, Castillo Ron afirmou que o sistema de control da velocidade 'ERTMS' é "moi superior" ao 'Asfa'. "Que ninguén o poña en dúbida", dixo.
Tamén advertiu que habería que protexer a curva, porque "dicir que --o maquinista-- é deus e que non se equivoca nunca non pode ser". "El equivócase, como todos", resolveu. "A min coma se é vostede íntimo amigo do actual ministro de Transportes", indicou noutro momento a xuíza, ante o cuestionamiento da imparcialidade do perito por parte dun avogado que representa a vítimas.
Pola súa banda, a xuíza dixo ter "máis clara", ao ser "máis sinxela", a imprudencia que se atribúe ao maquinista, pero apuntou que "a razón fundamental do enjuiciamiento" do outro acusado, o exdirector de seguridade de Adif, é "en esencia" a "falta de previsión" que supuxese a adopción de "medidas de seguridade que protexesen esa curva". O descarrilamento provocou 80 mortes e deixou a 140 persoas feridas.
O SEU MÉTODO
Castelo Ron desenvolveu un modelo tras o encargo do perito xudicial Juan Carlos Carballeira que analiza o erro humano --posibilidade de descoido, cansazo, etcétera-- en relación cos distintos elementos existentes na liña, que poden servir para que recupere a atención ou non.
O seu estudo estima unha probabilidade de oito sinistros por cada millón de viaxes, o cal "significa que a probabilidade de que ocorra algunha vez é alta", tendo en conta que "é transcendente para a vida das persoas".
A este respecto, o avogado do maquinista preguntoulle se algún deses elementos que el interpreta que axudan a recuperar a atención (cartelóns e sinais en vía libre, entre outros) o obrigaban a reducir a velocidade.
Sobre este extremo, o especialista chegou a recoñecer que os puntos hectométricos "non os consideraría" como elementos con "poder" para facer ao condutor recuperar a atención, xa que "son tan mínimos".
O letrado que defende ao maquinista tamén lle lembrou o aviso dun xefe de maquinistas, que "sen grandes estudos" decatouse do risco da curva, que había que pasar a 80 quilómetros por hora, para o que había que comezar a frear con anterioridade, tomando como referencia un sinal en vía verde, segundo manifestaron profesionais.
"TERÍA QUE SORPRENDER A MOITOS MÁIS"
"A min sorprendeume!", contestoulle o catedrático. Neste sentido, constatou que se "te saltas un sinal en vermello podes ter sorte" e "non pasar" nada. Con todo, "neste caso, en caso de pasar unha curva a esa velocidade" implica que o tren "descarrila seguro". "Como non se protexe?", exclamou, ao termo dunha longa declaración. "Sorprendeulle a el, bendito sexa deus... Tería que sorprenderlle a moitos máis!", concluíu.
Nesta liña, terminou afirmando que "a normativa" de seguridade ferroviaria "non hai por onde collela" e que "unha persoa con sentido común" entende que "este tramo non é de 200", polo inmediatamente anterior á curva. "É que non se pode ir a 200 aí. É un tramo de deceleración ou freado", incidiu.
"MIRALAS TODAS"
Con anterioridade, no interrogatorio do avogado do estado, Castillo Ron recalcou que el protexería "todos os excesos de velocidade en curva". "A causa do accidente é que non se protexeron os excesos de velocidade en curva", aseverou.
Esta idea contrasta coa tese da comisión de investigación de accidentes ferroviarios (CIAF), cuxo exsecretario, Edmundo Parras, ratificouse este mércores en que a única causa do sinistro foi o exceso de velocidade con que o maquinista tomou a curva, sen ter en conta o feito de que o cambio de proxecto supuxo deixar sen 'ERTMS' os últimos quilómetros da liña.
Aínda ante as preguntas do representante de Adif, Enrique Castillo Ron indicou que, na súa opinión, a normativa 'Cenelec' que aplicou o administrador da infraestrutura ferroviaria "non era válida" posto que se refire unicamente aos compoñentes electrónicos.
"Eles fixeron o que se fai na rama ferroviaria en todo o mundo, aquí e fóra. Consideran que ao maquinista pódeselle dar a responsabilidade, e eu non", agregou. Por iso, ao seu xuízo "hai que mirar todas" as curvas, posto que "se poden producir accidentes similares na vía convencional". "Hai que tomar unha medida e ir máis aló", reclamou, pensando en "calquera caso no futuro no que se despiste" o maquinista.
E é que, segundo introduciu xa ao comezo da súa comparecencia, as análises de seguridade en centrais nucleares teñen en conta o erro humano como "principio básico", pero esta é unha idea que "non está metida nos ferrocarrís". Por iso, considera que "a normativa ten moito que mellorar".
"VOLVER A SEGUNDO DE BUP"
Ante a deriva que a declaración tomou en moitos momentos, a xuíza ironizou con que ía ter que "volver a segundo de BUP", e pediu ás partes reconducir as súas preguntas.
Segundo dixo, "é habitual xulgar neglixencias", pero "xeralmente" son "menos técnicas", por exemplo as do ámbito médico, "máis fácil de entender".
Ademais, "o habitual nun proceso penal é que os peritos, aínda que estean en desacordo, cada un informe sobre o seu". "Vostedes entraron nun debate científico que o único que fai é learnos aos xuristas máis, e concretamente a min", criticou.
En concreto, Castillo Ron cuestionou as conclusións dos peritos Frans Heijnen e James Robert Catmur, que elaboraron un informe para QBE, a aseguradora de Renfe. A súa quenda será na próxima sesión do xuízo.
