Facenda saca a consulta pública previa a condonación de débeda autonómica: Andalucía e Cataluña, as máis beneficiadas

O Ministerio de Facenda lanzou este mércores a consulta pública previa a proposta para que o Estado asuma ata 83.252 millóns de euros da débeda de todas as comunidades autónomas, na que Andalucía e Cataluña serían as rexións máis beneficiadas, acaparando máis do 43 % do total da condonación do déficit autonómico. O Departamento que dirixe María Jesús Montero abriu este mércores na súa páxina web a consulta do anteproxecto de lei orgánica de medidas excepcionais de sustentabilidade financeira para as comunidades autónomas de réxime común.

Nun prazo de 15 días, entre o 15 e o 30 de maio, estará aberta a presentación de observacións e comentarios ao redor desta proposta que o Ministerio de Facenda trasladou ás comunidades autónomas o pasado mes de febreiro. No Pleno do Consello de Política Fiscal e Financeira do pasado 26 de febreiro de 2025 aprobouse o acordo relativo aos criterios de distribución do importe destinado á asunción polo Estado dunha parte da débeda das Comunidades Autónomas de réxime común, co aval do Estado, Castela-A Mancha, Asturias e Cataluña.

Os conselleiros das comunidades autónomas do PP decidiron abandonar a reunión do Consello de Política Fiscal poucos minutos despois de empezar, alegando que a proposta de Facenda partía dun acordo bilateral cunha formación independentista (ERC). Aínda así, o voto das comunidades do PP no Consello de Política Fiscal e Financeira (CPFF) rexistrouse como 'abstención', algo que o Goberno central interpretou como unha porta aberta a que as rexións 'populares' finalmente acaben acollendo este perdón do déficit autonómico. De feito, Facenda, tras a celebración do CPFF, foi mantendo reunións bilaterais coas diferentes comunidades autónomas. Non entanto, a decisión de acollerse ou non á quita de débeda téñena que comunicar as comunidades autónomas cando a lei estea aprobada, segundo trasladaron a Europa Press fontes do Ministerio.

NON DESCARTA CAMBIOS EN CONGRESO, CO FOCO NA CONDICIONALIDADE

María Jesús Montero xa dixo que espera ter aprobada antes de que finalice o ano esta lei orgánica, para o que o Goberno necesita a maioría absoluta do Congreso dos Deputados, polo que terá que atraer aos seus socios parlamentarios, que foron expondo as súas esixencias. A ministra Montero non descarta que, ao longo da tramitación parlamentaria, se poidan incorporar algúns elementos que outros grupos pidan. "Iso será elemento que poderán expor ou non algúns grupos políticos no Congreso dos Deputados", sinalou a titular de Facenda tras o Consello de Política Fiscal.

Neste sentido, a presidenta da Autoridade Independente de Responsabilidade Fiscal (AIReF), Cristina Ferreiro, que se mostrou favorable á proposta de condonación de débeda de comunidades autónomas de réxime común, aconsellou que haxa condicionalidade nesa quita. Esta formulación sobre a condicionalidade foi unha reivindicación dalgún grupo parlamentario, á vez que fixeron outras peticións como revisar os mecanismos para a distribución da condonación da débeda.

BUSCA "REFORZAR A RESPONSABILIDADE FISCAL DAS COMUNIDADES"

En calquera caso, Facenda esgrime no documento sacado a consulta que, a través desta medida preténdese aliviar o sobrendeudamento experimentado polas comunidades autónomas de réxime común con ocasión da Gran Recesión, que provocou que acumulasen no período 2010-2013 un importante volume de débeda pública, tanto nos mercados como nos distintos mecanismos extraordinarios de liquidez que se articularon desde 2012, como resposta á dificultade que tiñan as rexións para poder financiarse a través dos mercados.

A vicepresidenta primeira e ministra de Facenda, María Jesús Montero, durante unha sesión plenaria no Congreso dos Deputados, a 14 de maio de 2025, en Madrid | Fonte: Marta Fernández

Ademais, o Ministerio apuntou que, mediante a asunción de parte do endebedamento autonómico polo Estado, as comunidades autónomas de réxime común reducirán o gasto por intereses e facilitaralles a volta gradual aos mercados para obter financiamento, o cal reforzará a súa autonomía financeira e, en definitiva, a súa sustentabilidade financeira, "avanzando así na adaptación ao novo marco de regras fiscais aprobado pola Unión Europea".

Tamén defende o Ministerio que a volta aos mercados tamén persegue reforzar a responsabilidade fiscal das comunidades autónomas que non se enfrontan actualmente á disciplina que esixe o mercado co control das finanzas públicas. "O acceso a mercado introduce un incentivo para manter as súas finanzas públicas saneadas, de maneira que o tipo de interese ao que se financien en mercado sexa o menor posible", remarca o Departamento de María Jesús Montero.

REPARTICIÓN POR CCAA

Andalucía e Cataluña serían as comunidades autónomas máis beneficiadas con esta proposta, xa que o Estado asumiría 18.791 millóns de euros no caso da primeira e 17.104 millóns no caso da segunda, acaparando máis do 43 % do total entre as dúas. Tras estas dúas rexións, sitúanse a Comunidade Valenciana (11.210 millóns); Comunidade de Madrid (8.644 millóns); Castela-A Mancha (4.927 millóns); Galicia (4.010 millóns); Castela e León (3.643 millóns); Murcia (3.318 millóns); Canarias (3.259 millóns); Aragón (2.124 millóns); Baleares (1.741 millóns); Estremadura (1.718 millóns); Cantabria (809 millóns) e A Rioxa (448 millóns). Nesta repartición non se atopan Euskadi e Navarra, ao non estar no sistema de réxime común, aínda que tamén expuxeron xa que queren aproveitar a situación da condonación propondo que se lles compense dunha forma semellante a través dos seus sistemas forais.

MADRID RECORRE ANTE A AUDIENCIA NACIONAL

A Comunidade de Madrid decidiu interpor un recurso contencioso administrativo ante a Audiencia Nacional contra o acordo do Consello de Política Fiscal e Financeira (CPFF) sobre a condonación da débeda a Cataluña por ser "contraria ao principio de igualdade". Desde o Executivo autonómico consideran que este acordo non é válido porque "é unha peaxe intolerable aos partidos independentistas sen contar coas comunidades autónomas".