Vivendas en risco: como evitar que unha chispa destrúa o fogar

Galicia está a vivir unha das peores ondas de incendios forestais da súa historia recente. Máis de 125.000 hectáreas foron arrasadas polo lume en apenas unhas semanas, cunha provincia especialmente castigada: Ourense, onde centos de familias viviron a angustia de ver como o fogo se achegaba ás súas casas.

A magnitude da catástrofe deixou imaxes de aldeas cercadas polas lapas, evacuacións urxentes e vivendas destruídas. A experiencia demostra que preparar as vivendas fronte ao lume é tan importante como o traballo dos servizos de emerxencias. Pequenos cambios estruturais e medidas de autoprotección poden marcar a diferenza entre unha casa arrasada e outra que resiste.

COMO AFECTA O LUME ÁS VIVENDAS

Un incendio forestal non chega ás casas só polas lapas. Hai tres vías principais polas que o lume pode danar ou destruír unha vivenda:

• Radiación térmica: as altas temperaturas secan e inflaman materiais sensibles, mesmo sen contacto directo co lume.

• Condución a través da vexetación ou materiais: se a casa está rodeada de maleza, árbores ou plásticos, o lume avanza até ela como se tivese unha autopista.

• Caída de pavesas: brasas transportadas polo vento que poden prender en tellados, canalóns ou ocos, incluso horas despois de que a fronte principal xa pasase

Este último mecanismo é especialmente perigoso: moitas casas arden cando xa parece que o incendio rematou, porque unha soa chispa é suficiente para iniciar un lume no teito ou no xardín.

MEDIDAS SINXELAS QUE SALVAN FOGARES

A protección das vivendas comeza moito antes de que o lume se achegue. Entre as medidas destacamos as seguintes:

• Limpeza arredor da casa: manter unha franxa de seguridade sen maleza nin combustible vexetal de polo menos dous metros. Podar árbores, retirar pólas secas e, se é posible, plantar especies menos inflamables.

• Tellados e canalóns libres de residuos: follas secas, plásticos ou ramas acumúlanse e actúan como gasolina cando chegan as pavesas.

• Pechar ocos e ventilacións: instalar mallas metálicas en chemineas e respiradoiros para evitar a entrada de brasas.

• Materiais resistentes ao lume: evitar PVC, policarbonatos ou plásticos en cubertas, que se derriten con facilidade; optar por madeira tratada, cerámica ou metal.

• Protexer depósitos de gas ou biomasa: deben estar en recintos ventilados e separados da vivenda.

• Reforzar as fiestras: dobre cristal, vidro temperado ou persianas metálicas axudan a resistir a calor.

Compre lembrar que unha casa preparada non é invulnerable, pero si máis resistente e, sobre todo, dá máis tempo para actuar.

O MATERIAL QUE NON PODE FALTAR

Cando o lume chega preto, cada minuto conta. Por iso, recoméndase ter sempre listo material básico de defensa:

• Mangueiras longas con boquilla-lanza, capaces de mollarse arredor da casa e chegar até 10 metros de distancia.

• Extintores polivalentes ABC, situados en puntos clave como a cociña, o garaxe e o faiado.

• Depósitos de auga cheos (bañeiras, cubas, lavadoiros), listos para empregar.

• Roupa axeitada: pantalóns e camisas de algodón, botas ou calzado pechado, panos húmidos para respirar mellor.

• Iluminación autónoma, como lanternas ou frontais, no caso de cortes de luz.

Moitas destas ferramentas non só serven fronte ao lume, senón que forman parte dunha cultura de autoprotección cada vez máis necesaria.

CANDO O LUME XA ESTÁ ENRIBA

As autoridades insisten en que o máis seguro sempre é estar lonxe do lume. Porén, hai situacións nas que iso non é posible, e convén ter claro como actuar:

1. Confinarse na casa: cando a evacuación é perigosa. Hai que pechar portas e ventás, retirar obxectos combustibles, tapar ocos con trapos húmidos e concentrarse nas estancias máis seguras.

2. Defensa activa: se hai medios, pódese mollarse o perímetro, arrefriar superficies e apagar pequenos focos de lume. Sempre con prudencia: a vida vai primeiro.

3. Evacuación organizada: se as autoridades o ordenan e existe unha saída segura, hai que marchar con calma, levando documentación, móbil, auga e roupa lixeira. Priorízanse nenos, maiores e persoas con mobilidade reducida.

A FORZA DA COMUNIDADE

Os incendios non só poñen a proba a resistencia das casas, tamén a das comunidades. Moitas veces son os propios veciños quen teñen que axudarse mutuamente e notificar a emerxencia ou conter pequenos focos. A organización colectiva, compartir recursos como cisternas ou mangueiras, e coordinarse para manter limpos os perímetros comúns son prácticas que aumentan a seguridade de todos. O lume é unha ameaza real, pero tamén unha oportunidade para recuperar a conciencia de que vivir no rural implica coidar do entorno e cooperar cos demais.

PREPARAR HOXE PARA RESISTIR MAÑÁN

En Galicia, onde os incendios son unha ameaza cíclica, falar de protexer as vivendas do lume xa non é unha opción, senón unha necesidade. Pequenas accións individuais e colectivas reducen os riscos e aumentan a seguridade.

Cada veciño que limpa o seu terreo, cada familia que revisa o tellado ou coloca unha malla nunha cheminea, está a construír unha barreira invisible que pode salvar vidas. Porque, fronte ao lume, previr é sempre mellor que reconstruír.