A loita dunha nai de Ferrol para garantir a educación inclusiva da súa filla: "Non pido un favor, pido que se cumpra a lei"

A historia de María Jesús Silveira, nai dunha nena de 10 anos chamada Adriana, é a historia de moitas familias que se senten abandonadas no sistema educativo galego. É tamén a evidencia dunha ferida silenciosa: a falta de recursos para atender aos nenos con necesidades específicas de apoio educativo en Galicia. Silveira fala de anos de agarda, de portas pechadas e de promesas incumpridas, e faino coa convicción de que a súa voz non só representa á súa filla, senón a todos os menores que non teñen a ninguén que reclame por eles. "Non é normal que un neno teña que agardar catro anos por un diagnóstico", critica. "Están acostumados a que a xente cale, pero eu non vou calar", sentencia. O seu relato estremece porque reflexa unha cadea de vulneracións: diagnósticos que chegan tarde, apoios que nunca aparecen, profesores sobrecargados que tentan suplir o imposible e familias que teñen que recorrer á sanidade e á avaliación privada, pagando do seu peto o que debería garantir a Administración.

Mentres, a infancia de moitos nenos discorre entre a incerteza, a frustración e a sensación de estar fóra de lugar nunha aula que non se adapta ás súas necesidades. A loita de Silveira interpela a calquera que crea na igualdade de oportunidades: é a historia de como o retraso nos diagnósticos e a falta de apoios non son anécdotas, senón feridas fondas que marcan vidas enteiras. Ela non vai calar. E cada vídeo, cada protesta fronte as portas do colexio, cada escrito presentado ás autoridades, é un berro que esixe o que parece tan obvio como inalcanzable: que todos os nenos e nenas, sen importar a súa condición ou o tipo de centro no que estuden, teñan dereito a unha educación xusta, digna e con recursos suficientes e de calidade.

"TODO O QUE SE LLE RECOÑECEU Á MIÑA FILLA FOI PORQUE EU ME MOVÍN, PUXEN CARTOS, MEDIOS E TEMPO, E NON TODO O MUNDO PODE FACELO"

Adriana debería ter sido avaliada en primeiro de Primaria, pero non aconteceu. Tampouco en segundo. Repetiu curso e, de novo, ninguén se ocupou do seu caso. Non foi ata abril de terceiro de Primaria cando pasou polo centro un equipo externo de orientación da Xunta. A súa nai lembra con rabia aquel día: "Viñeron e supoñíase que era para avaliala, pero a rapaza díxome que non a ían avaliar por falta de recursos, palabras textuais: precisarían 15 días e non había recursos axeitados porque eran tres orientadores para atender a 600 centros". Ese día, o tempo convertiuse nun inimigo implacable. Adriana xa levaba catro anos agardando e, pese a ser a primeira no listado de nenos do centro que precisaban orientación, a resposta foi negativa. O único que quedou foi un informe elaborado a partir dos papeis que a súa propia nai movera e financiara.

A clave, admite Silveira, estivo en que ela levara á súa filla a un neurólogo privado en Santiago. Alí recoñecéronlle a dislexia e, grazas a ter na man ese informe, a dislexia quedou recoñecida a nivel oficial. "Se non chego a ter ese papel, non lle terían recoñecido nada", lamenta. "Todo o que se lle recoñeceu á miña filla foi porque eu me movín, puxen cartos, medios e tempo, e non todo o mundo pode facelo", subliña. E máis tarde chegou outro mazazo para elas: a sospeita dunha posible discalculia. De novo, a Xunta non a avaliou. Esta vez o custo foi de 500 euros nun centro especializado. "Que acontece coa xente que non ten recursos para levar aos seus fillos á sanidade privada? Cónstame que hai moitos nenos sen avaliar no colexio de Adriana, e iso tradúcese en repetir curso e nunha merma da súa calidade educativa", lamenta esta nai.

"XA NON É POR MIN, SENÓN POLOS NENOS QUE VEÑAN DETRÁS DE ADRIANA, PARA QUE NON HAXA DIAGNÓSTICOS TARDÍOS DE AUTISMO AOS 16 ANOS"

A situación repercute tamén nos docentes, que cargan cunha responsabilidade imposible. No colexio Ludy de Ferrol, ao que asiste Adriana, con más de 300 alumnos, hai unha profesora que exerce ao mesmo tempo como titora, mestra de apoio e especialista en Audición e Linguaxe (AL). "Isto demostra que os centros non teñen medios suficientes e que o esforzo dos docentes, aínda que é enorme, non é sostible no tempo nin garante a atención que o alumnado precisa", denuncia Silveira. Na práctica, a atención a Adriana depende da boa vontade dos profesores. "No meu caso tiven moita sorte, porque aínda que miña filla non tivese un diagnóstico oficial, os profesores sempre a axudaron en base ás dificultades que lle ían vendo, pero lamentablemente non sempre é así", explica. Outros pais, lembra, non saben que facer, non coñecen os protocolos nin teñen cartos para pagar logopedas privados. E sen orientador no centro, ninguén move as becas NEAE que son as que poden aliviar un pouco a situación.

Durante os primeiros anos, Silveira agardou. Confiaba en que chegaría o orientador ou orientadora, que as solicitudes terían resposta. "A min dicíanme que tiña que agardar e eu non entendía moi ben todo isto: dicíanme que non había orientador porque somos un colexio de liña 1 e non sabía o que significaba, pero o día que me sentei despois de catro anos de agarda diante da orientadora e me di que non van avaliar a Adriana, explotoume a neurona e empecei a falar en redes sociais", lembra. Dende entón, a protesta desta nai non se detén. Cada día, ao comezo deste curso, grava e difunde vídeos en redes como Tik Tok (@mamaNEAEconTDAH) e Facebook (@MamaNeae), lembrando que o colexio segue sen orientador. "Xa non é por min, senón polos nenos que veñan detrás de Adriana, para que dende unha idade temperá estean avaliados e non haxa diagnósticos tardíos de autismo aos 16 anos", sostén. "Iso é o que quero evitar", asevera.

"A LEI DI QUE TODOS OS NENOS E NENAS TEÑEN QUE TER OS MESMOS DEREITOS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE PERO A REALIDADE É QUE NON OS TEÑEN"

A súa loita tamén se trasladou á rúa e ás institucións. En abril presentou un documento á Xunta. En xuño expuxo o problema no pleno municipal de Ferrol. E en setembro rexistrou un escrito na Xefatura Territorial de Educación na Coruña solicitando un orientador compartido para os colexios Ludy e Belén. "Non estou pedindo un favor, estou pedindo que se cumpra a lei, porque miña filla e moitos outros nenos teñen dereito a aprender en igualdade de condicións", insiste. E feito todo isto, Silveira descubriu que non estaba soa. Outras nais de Lugo, por exemplo, contáronlle que os seus fillos con TDAH quedaron fóra de excursións porque os profesores non se sentían capacitados para atendelos. "Iso é falta de recursos, porque se a profesora tivese unha coidadora, o neno tería podido participar na actividade en igualdade de condicións", reflexiona.

O problema, insiste, non é exclusivo dos centros concertados como é o caso do Ludy de Ferrol, senón que afecta tanto a públicos como a privados sostidos con fondos públicos, porque a cuestión de fondo é a mesma: a ausencia de medios. "A propia lei di que todos os nenos e nenas teñen que ter os mesmos dereitos de atención á diversidade, dá igual que o colexio sexa público ou concertado, pero, sen embargo, a realidade é que non os teñen", denuncia. Por iso se convertiu nunha voz que clama non só pola súa filla, senón por todas as familias atrapadas en agardas interminables, silencio e impotencia. "Eu sentinme nun intre da miña vida que era mala nai e que non tiña nin idea de xestionar o que lle pasaba á miña filla, cando hai moitísimas familias sentadas agardando a que veña un equipo de orientación que nunca chega", conta. "Isto non pode seguir así", afirma.

@mamaneaecontdah Os prometo que estoy aprendiendo y llegaremos lejos. 🫶#disgrafia #disgrafia #tea #discalculia #concello #pleno #tdah #pt #altascapacidades #orientadores #restrasolenguaje #huelgadocenteasturias #ansiedad #depresion #aacc #huelga ♬ sonido original - MamaNEAEconTdah