O lume en Ourense queimou un perímetro de 4.500 quilómetros e ameazou a 11.000 construcións
Expertos avogan polo "mantemento dun espazo defensivo", "uso de especies autóctonas" e "planificación ecolóxica" post lumes.
Por Europa Press / Redacción | OURENSE | 01/10/2025 | Actualizada ás 15:36
O profesor de Enxeñaría Forestal da Universidade de Vigo Juan Picos advirte que "a peor vaga de incendios da historia de Galicia" arrasou 100.000 hectáreas, un perímetro de máis de 4.500 quilómetros e chegou a ameazar a 11.000 construcións. Tras realizar un inventario das vivendas e parcelas queimadas, este experto insiste en que a "práctica totalidade" das construcións eran "vivendas e estruturas auxiliares", un total de 144 vivendas segundo cifras oficiais, pero tamén arderon "medio milleiro de industrias", "300 depósitos e silos", "150 igrexas e capelas", "unha trintena de cemiterios", "10 muíños" e "polo menos 250 comunidades de montes".
Nesta liña, Picos lamenta que a posibilidade de que "se repita un escenario como o deste verán" é "cada vez máis alta", e recomenda "conseguir que o lume non alcance as casas" e a "autoprotección", a través do "mantemento dun espazo defensivo" ao redor das vivendas ou núcleos habitados nos que se aseguren "puntos de abastecemento de auga" e evítese o "mobiliario inflamable". "Todo isto pode axudar a gañar dúas horas ante unha fronte que avanza e ese tempo pode ser clave para poder recibir axuda", explica.
'O LUME NAS PORTAS'
Esta realidade será analizada este xoves na xornada 'O lume ás portas. Urbanismo preventivo en incendios de 4ª xeración', de entrada libre ata completar aforamento, por expertos como Picos, José Antonio Hoyuela e Otilia Reyes, na Delegación de Ourense do Colexio de Arquitectos de Galicia (COAG), entre as 17.30 e as 20.30 horas, con motivo do Día Mundial da Arquitectura, que se conmemorará o 6 de outubro.
En concreto, Picos presentará a sección 'Interface urbana-forestal e os incendios de 4ª xeración', na que analizará as "franxas de protección" ao redor de construcións e os problemas dos "incendios de 4ª xeración" que se aproximan a "límites urbano-forestais". Tamén Hoyuela, arquitecto urbanista especializado en paisaxe e xestión patrimonial, será o encargado de presentar a sección 'Planificación, risco e infraestrutura verde', na que presentará o seu traballo en colaboración coa Universidade da Coruña (UDC), para elaborar unha guía "destinada á Estratexia de Infraestrutura Verde de Ourense".
E Otilia Reyes, doutora en Ciencias Biolóxicas pola Universidade de Santiago de Compostela (USC), exporá a sección 'Estratexias de rexeneración natural tras incendio forestal', na que analizará as "especies arbóreas máis adecuadas" para "reforestar os diferentes ecosistemas" e o "perigo das especies invasoras" que "actúan como propagadoras do lume". A continuación, segundo informou o Colexio de Arquitectos de Galicia nun comunicado, ás 19.30 horas, celebrarase unha charla coloquio entre conferenciantes e público, "entre os que estarán algúns dos alcaldes dos municipios da provincia afectados polos incendios".
RESTAURACIÓN E PLANIFICACIÓN ECOLÓXICA
Segundo recalca Hoyuela, a restauración e a planificación ecolóxica convértense nas "prioridades inmediatas" para "mitigar a erosión", "protexer á poboación" e "reactivar a economía" dos territorios afectados polos incendios durante o pasado mes de agosto. Nesta liña, Hoyuela destaca que a vaga de incendios que arrasou Ourense durante o mes de agosto "puxo de manifesto" a "vulnerabilidade fronte ao cambio climático" e o "abandono do rural" e "evidenciou" a "urxencia" de "reforzar os plans de prevención", a "difusión e concienciación" entre a poboación, a "restauración postincendios" e a "necesidade de estratexias de infraestrutura verde" locais e provinciais.
Así mesmo, este arquitecto incidiu en que a "restauración de emerxencia" foi a primeira medida "indispensable" para "evitar a erosión", a "perda de chans", a "depuración das augas" e a "degradación de hábitats", ante un territorio que contaba cunha "xanela de perturbación" na que as choivas e a "perda de cuberta orgánica" ameazaron con posibles "escorrentías" e "erosión". Para iso, a guía que desenvolveu fundaméntase en tres alicerces: "perigo, exposición e vulnerabilidade", e advirte que será necesario "preparar ás comunidades locais" a través de "seminarios e talleres" para "adaptarse ao risco" e "aplicar métodos de prevención e mitigación" co obxectivo de "minimizar a frecuencia e a intensidade" dos incendios.
Esta guía, destaca, é unha "ferramenta crave" para abordar a "conservación da biodiversidade", a "conectividade ecolóxica" e a "adaptación ao cambio climático", a través dunha "referencia práctica" ás administracións locais e actores territoriais, para "facilitar a elaboración e a implantación" de estratexias e actuacións locais de "infraestrutura verde". Con todo, Hoyuela advirte que estes traballos "deben entenderse como parte dun proceso máis amplo" de "reforestación planificada" e "a longo prazo", baseado en "especies autóctonas", "mosaicos produtivos" que "reduzan a continuidade do combustible" e a "recuperación da multifuncionalidad da paisaxe". "A reforestación non se limita a repor masas arbóreas, busca restaurar funcións ecosistémicas e xerar paisaxes máis resistentes fronte a futuros incendios e outras ameazas climáticas, sen perder de vista a importancia da participación local", engade.
USO DE ESPECIES AUTÓCTONAS
Pola súa banda, Reyes insiste en que existen sistemas biolóxicos "máis ou menos fáciles de arder". Por unha banda, as paisaxes compostas por "especies autóctonas" como carballos, castiñeiros, bidueiros ou salgueiros convértense en "resilientes e resistentes" ao lume; mentres que especies como eucaliptos ou piñeiros, "unha vez arden", xeran "incendios serveros" con faíscas que "viaxan lonxe" provocando focos secundarios "moi difíciles de apagar". Especies que, destaca esta experta, provocan un "cambio na paisaxe" e modifican as "condicións do chan e iluminación", o que "afecta o resto da vexetación, microorganismo e fauna" da zona. "As especies exóticas invasoras adoitan ser especies que xerminan e crecen moi rápido, competindo moi fortemente polo espazo e os recursos coas especies nativas", indica.
