Unha clínica viguesa busca o bebé sen doenzas xenéticas
O 28 de febreiro celébrase o Día Mundial das Emfermidades Raras. Desde hai case unha década, a intervención xenética abriu unha porta para eliminar doenzas como fibrose quística, Hemofilia A e B e outras enfermidades hereditarias. Con todo, a polémica está aberta cando algúns colectivos avisan do risco de crear seres humanos segundo os desexos dos pais e nais.
Por Moncho Mariño | Vigo | 28/02/2018 | Actualizada ás 14:43
A fibrose quística é unha doenza hereditaria que afecta aos pulmóns, páncreas, intestinos, seos paranasais e que pode acabar nunha infección bacteriana no aparato respiratorio. O feito de ser hereditaria podería facer pensar a pais e nais que a padecen, ter ou non fillos. O mesmo acontece coas denominadas enfermidades raras, moitas delas tamén con orixes no ADN das persoas, unha cadea que se alongará por xeracións. A solución? Cortar esa parte da cadea de ácidos que conforma a nosa identidade como seres humanos. Retirar o elemento danado para que non viaxe máis no tempo.
A idea é en si boa, mesmo marabillosa, pero tamén ten os seus “riscos”. En parte porque se podería estar buscando o ser humano perfecto mediante enxeñería xenética. Como? Pois eliminando e poñendo as letras e compostos de ADN que definan o tipo de persoa que quereríamos como fillo ou filla, ou como empregado ou empregada. É isto ético? Debería permitirse?
No caso das enfermidades raras hereditarias existe o que se chama Diagnóstico Xenético Preimplantacional (DXP), un sistema de detección aplicado sobre os embrións para ter toda a información sobre posibles anomalías xenéticas. En Galicia aplícase entre outras, na clínica IVI de Vigo. Mediante este sistema xa naceron na clínica 61 nenos e nenas libres da herdanza dunha enfermidade que levaban inserida no seu código xenético.
O director de IVI Vigo e Coruña, Elkin Muñoz explica o procedemento. “O DXP permite detectar e previr a transmisión de patoloxías graves para as futuras crianzas. Estas patoloxías estarían creadas por alteracións xenéticas e cromosómicas nos embrións. É un diagnóstico que se fai antes da implantación e que axuda a ter por seguro o nacemento de nenos e nenas libres de doenzas hereditarias”.
Con todo, a diagnose sobre o embrión podería verse facilitada cun traballo de prevención semellante sobre o ADN dos proxenitores. Así nace o Teste de Compatibilidade Xenética (TCX). Serve para coñecer cal é o alelo, ou parte da secuencia do ácido desoxirribonucleico, que porta unha alteración con posibles consencuencias para a saúde da crianza ou dos seus descendentes. Todo isto, como xa se dixo, aplicado aos pais e nais presuntamente portadores dunha alteración cromosómica. É dicir, estas dúas técnicas descritas brevemente afectan á chamada “liña xerminal”, que en termos ciéntificos son o esperma e o óvulo que combinan para crear o embrión.
É O QUE QUEREMOS?
O debate sobre este tipo de exames previos está na aplicación que se lles pode dar nun futuro non moi lonxe. Se se é capaz de eliminar un alelo cun tipo de cáncer hereditario, por que non se vai poder eliminar outro alelo que porte a característica de pel escura ou branca? Ou o da cor dos ollos? Ou o da fortaleza física? E así ata case o infinito. Non estariamos lonxe do súper-humano.
As posturas están marcadas, sobre todo desde os sectores máis antagónicos ao desenvolvemento científico (moitos deles sectores relixiosos) e tamén dentro da comunidade científica existen voces que non están certas dunha manipulación segura dos nosos xenes. A postura en contra; teriamos seres humanos creados por e para satisfacción dos desexos paternos e maternos ou mesmo satisfacción na demanda de determinado tipo de seres humanos para unhas áreas concretas da sociedade (elevada resistencia física para traballos duros, por exemplo). Tamén está a visión relixiosa de non intervir o desexo divino sobre os seres humanos.
A favor temos que a intervención, ou cirurxía do xenoma, pode ter un papel tan fundamental como foi o das vaccinas desde o século XIX. A erradicación nun próximo futuro de enfermidades ata o momento imposibles ou case imposibles de tratar, é un acto moi tentador e desde logo beneficioso para a humanidade.
Existe a posibilidade de que toda manipulación xenética acabe transmitíndose ás xeracións futuras. Isto claro está é o que crea temores. A Unión Europea afirma que a modificación xenética sería un atentado contra a dignidade e os dereitos do ser humano. Isto pode consultarse na tradución do artigo do científico do Instituto Tecnolóxico de Massachussest (MIT), Antonio Regalado. A cuestión está servida, agora parece que toca debater seriamente os puntos que a compoñen para chegar a un consenso tanto ético como científico.
