Xosé Velo Mosquera, a paixón pola revolución

Hai cincuenta e cinco anos unha acción audaz protagonizada polo Directorio Revolucionario Ibérico de Liberación (DRIL) secuestrara o paquebote “Santa Maria”, con oitocentas persoas a bordo entre pasaxe e tripulación, entre os que había moitos galegos. Os medios de comunicación agocharan as intencións políticas do secuestro, para chamar a atención da opinión pública mundial e condenar as dictaduras de Franco e Salazar, en España e Portugal.

Olimpia Valencia, pioneira da xinecoloxía en Galicia

Adiantándose ao centenario do seu nacemento a Irmandade da Sanidade Galega, celebrará tal efeméride homenaxeando a Doutora Olimpia Valencia López, a primeira muller médica colexiada, especializada en toco-xinecoloxía.

Funcionarios e xuíces exemplares

Hai ben pouco tempo acudiamos á Fonsagrada para festexarmos un feito insólito na historia da lingua galega: cumpríanse vintecinco anos de ininterrompida actividade xudicial en lingua galega do seu Xulgado. O mérito correspóndelles a partes iguais aos funcionarios e os catro xuíces que por ali foron pasando sucesivamente: Xoán Montes, Alberto Beneitez (que malia a súa oríxe vasca fixo o esforzo de estudar a nosa lingua), Luís Villares e Eladio Prieto. Nos arquivos daquel organismo xudicial están custodiados centos de sentenzas escritas en galego.

Na lingua dos defuntos

A memoria lingüística dos veciños da parroquia de San Facundo de Ribas de Miño do Concello da Paradela (Lugo) está correctamente reflectida no seu cemiterio. É un exemplo que non debera pasar desapercibido. Tomouse esta coherente decisión en 1997 cando a Dirección Xeral de Patrimonio da Xunta de Galicia dicidíu levantar os enterramentos do adro da igrexa do século XII co gallo da súa restauración; trasladou os restos a un novo cemiterio, pero tivo o bo acordo de galeguizar as lápidas.

A Universidade de Vigo máis galega

Pola volta de 1957 un equipo relevante de persoas dedicadas á ciencia, á técnica e á vida económica, entre os que sobranceaban Cruz Gallástegui, director da Misión Biolóxica de Galicia; Álvaro Gil Varela, Antonio Fernández e Isidro Parga Pondal, todos os tres directivos de Cementos Oural e Zeltia, entre outras, decidiron crear a Revista de Economía de Galicia, facendo parte do seu Consello de Dirección, dirixido por Xaime Illa Couto, e anos despois por Xosé Manuel Beiras.

Concellos, economía e lingua

Vai para dous anos que o Foro E. Peinador e a Irmandade Galega de Agroalimentarios e Adegueiros solicitaran dos grupos políticos do Parlamento de Galicia o apoio para as marcas comerciais que etiquetan os seus produtos en lingua galega, celebrándose un acto concorrido en sede parlamentaria co gallo do Día da Galeguidade Empresarial. Un feito sen precedentes na historia de Galicia que agradecimos a súas señorías.

Don Victorino Gutiérrez Aller, Notario Maior de Galicia

O derradeiro documento notarial escrito en lingua galega é de 1532; desde entón proscribírase o seu uso nos instrumentos xurídicos. É certo que algún que outro, anecdoticamente, foi posteriormente redactado no século XX. Pero foi a partir de mediados da década dos anos oitenta cando don Victorino Gutiérrez Aller, notario de Lalín, decidíu que todos os seus protocolos serían escritos en galego; por certo, en modélica prosa. Foi tanta a produción documental expedida por el no noso idioma que se contan por decenas de milleiros os actos xurídicos documentados galeguizados. Por poñermos algúns exemplos, a case totalidade dos títulos de propiedade da concentración parcelaria da comarca do Deza foron redactados no noso idioma na súa notaria.

Couto Mixto: Xente de aquí e de acolá

Xosé Rodríguez Cruz, ese xornaleiro da cultura vén de publicar un libro – “Contos e lendas arraianos”- que recolle unha colectánea de contos populares escoitados dos beizos das xentes que habitan a raia seca. Con este libro a cultura da fronteira adquire maior entidade, e nomeadamente a do Couto Mixto que queda ben reflectida na obra comentada. Unha contribución que se engade á moita xa publicada en formato libro e audiovisual, que fai daquel territorio singular o espazo máis literaturizado da raia seca. Un éxito que sen dúbida hai que atribuírllo á Asociación de Amigos do Couto Mixto que durante algo máis de vinte anos puxo o enorme empeño en recuperar unha historia descoñecida. A primeira pedra dese edificio documental púxoa Luís M. García Mañá, e despois, aos poucos, outros foron colocando a súa pedra con marca, seguindo a tradición dos canteiros que erguían castelos e torres, ata edificar os sólidos muros da historia da primeira república democrática da historia da Gallaecia.