A Fundación Manuel Fraga: "Non hai nin un duro para comezar"
O vicepresidente, José María García Leira, pide unha subvención de 100.000 euros "a fondo perdido" para iniciar a actividade dun organismo que leva 10 anos sin actividade e no que participan empresarios como Villar Mir.
Por Europa Press / Redacción | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 14/01/2022 | Actualizada ás 12:43
Unha década despois do falecemento de Manuel Fraga Iribarne, presidente fundador do PP, centos de caixas con miles de libros e documentos que definen a súa traxectoria desde a ditadura franquista e o seu papel chave na Transición e a etapa democrática permanecen sen inventariar na súa casa natal de Vilalba, sede da Fundación que leva o nome de quen presidiu a Xunta durante case 16 anos.
Así o trasladou, nunha conversación con Europa Press, o vilalbés José María García Leira, expresidente do Parlamento de Galicia e vicepresidente dunha fundación que naceu hai case 20 anos. "Se é que se pode considerar que aínda existe", lamentou, antes de incidir en que a "descapitalización" da entidade, "sen un só euro", impide avanzar no inventariado, clasificación e arquivo de todo o patrimonio documental situado na sede da localidade chairega.
O inmoble estaba chamado a albergar un centro de estudos sobre dereito político, dado que acumula "todo o patrimonio documental" de Fraga. Así o verbalizou o propio presidente galego, Alberto Núñez Feijóo, en setembro de 2011, cando participou nunha reunión do Padroado da entidade en Vilalba poucos días despois dun ataque á casa de Fraga cun artefacto explosivo, con algúns danos materiais.
Entón, reuníronse na localidade membros do Padroado, orixinalmente conformado con personalidades destacadas de diversos ámbitos como o xurídico, o político e o empresarial (con nomes como o de Isabel Toucino ou Juan Miguel Villar Mir, entre outros). E tamén o presidente Feijóo, quen enxalzou a "xenerosidade" de Fraga por doar "os seus fondos bibliográficos, a súa documentación, cartas, escritos, pensamentos e biblioteca".
O economista Juan Velarde, como presidente da Fundación trasladou aquel día que a Fundación podería crear no futuro uns galardóns para recoñecer o labor de investigadores no ámbito da ciencia política, e mesmo bolsas para estudantes interesados en analizar "os fondos que hai na casa", entre eles uns 60.000 libros.
E é que o propio Feijóo proclamou entón que "todo o que fixo Fraga durante 50 anos estará na súa casa natal, en Vilalba". Palabras que comparte García Leira, quen, preguntado acerca de se se produciu algún tipo de actividade ou de visitas, por exemplo, de investigadores, respondeu que, aínda que hai estudiosos que mostraron " interese", non se pode dar ningún paso "sen saber o que hai aí".
"NON HAI NIN UN DURO"
O prioritario, baixo o seu punto de vista, é o "inventariado" e a clasificación, antes de "reabrir" a casa de Fraga ao público ou a investigadores interesados na súa documentación. "Para iso fai falta diñeiro e non hai nin un duro", reflexionou o dirixente vilalbés, quen constata a falta de 'protectores' e tamén de apoio institucional, a pesar de que si houbo "promesas".
Pero "ano tras ano" e xa van moitos desde o seu nacemento en 2004 (en febreiro de 2005 a Fundación Manuel Fraga Iribarne foi declarada de interese galego), García Leira non ve unha concreción destas "promesas". Pero, aínda "implicado" no proxecto, non renuncia a que este sexa o ano de que "si se poida pór en marcha".
"UNS 100.000 EUROS PODERÍAN BASTAR PARA ARRINCAR"
As súas esperanzas están postas na Xunta, con Feijóo á fronte, e considera que non sería necesaria "unha gran necesidade de diñeiro". "Cuns 100.000 euros podería bastar para os labores de inventariado e clasificación, e a partir de aí poder iniciar a actividade", calculou, tras incidir en que "o problema" para obter unha subvención é que "hai que ter actividade" e que "para ter actividade fai falta diñeiro".
Así, García Leira ve necesaria "unha subvención inicial a fondo perdido". Pero tamén apunta que hai falta "tempo" e implicación, e bota de menos unha maior presenza de mozas e de vocación "altruísta" para impulsar a actividade da Fundación, máis aló de todo o que se poida "adorar e querer moitísimo" a modo de recordo público a quen fóra figura clave xa na ditadura franquista, na posterior Transición e na etapa democrática, tanto de España como en Galicia.
PROPIEDADE E RECONSTRUCIÓN DO INMOBLE
Agora a entidade non dispón de capital para avanzar, pero ao longo da súa historia si contou con axudas significativas, aínda que circunscritas sobre todo ás reformas da casa natal de Fraga, da que ten a propiedade. "A Fundación Villar Mir axudou moitísimo a que se finalizasen as obras da casa", lembra García Leira.
E é que, tras unha intervención chave da extinta Caixa Galicia, que posteriormente alcanzou un acordo para a cesión-venda do inmoble coa Fundación, a entidade escriturou a casa natal de Fraga, situada na céntrica rúa da Pravia vilalbesa (xusto enfronte da Alameda, onde está o coñecido busto do presidente fundador do PP), no ano 2007.
Pero eran precisas obras de reforma para adaptar o inmoble, que conserva mobles orixinais, fotografías e recordos, non só como 'casa museo' do dirixente popular, senón fundamentalmente como sede da Fundación e espazo para albergar o seu legado bibliográfico e documental. Como rememora García Leira, foi fundamental o papel da Fundación Villar Mir para avalar o investimento dunha rehabilitación cuxo custo, certifica a hemeroteca, situouse en torno ao millón de euros.
O 30 de setembro de 2011, co presidente fundador do PP aínda con vida, Juan Velarde, contaba que o que Fraga lle trasladou é que non quería "mobles vellos" no que fose o seu fogar, senón un lugar "para almacenar libros e que fose cómodo para estudantes".
Continuaba a súa anécdota o economista asegurando que lle contestou a "don Manuel" que a casa fora comprada pola Fundación, da que el non formaba parte, e da que o propio Velarde era "o presidente". "Alá vós", replicaría o presidente fundador do PP, facendo gala do que el definía como "carácter" e a súa fama, como mal xenio.
MORTE
Este sábado 15 de xaneiro cumpriranse 10 anos da morte de Manuel Fraga, que se produciu aos 89 anos no seu domicilio de Madrid, aínda que foi trasladado a Galicia e enterrado en Perbes (Miño-A Coruña), onde pasaba os veráns. Na súa lápida do cemiterio local está esculpido o epitafio 'bo e xeneroso'.
