(Vídeo) O zunido que ergue sospeitas cada vez que se escoita en Arousa: as narcolanchas seguen surcando a ría

Unha tarde de verán coma outra calquera en Vilanova de Arousa converteuse nunha escena de película. Un zunido estridente retombando sobre a ría, unha lancha debuxando círculos coma buscando unha mirada allea. Aínda que moitos pensaron que unicamente se trataba dunha máis das moitas motos de auga que percorren cada día a ría, non tardaron en darse conta de que aquilo era outra cousa. Todo o mundo se detivo, sinalando co polgar ao mar. Non había descarga, non había alixo, só o pulso insistente do motor e a intriga. O que tiñan ante os seus ollos era unha planadora, esas embarcacións velocísimas que naceron en Galicia e que hoxe simbolizan unha industria clandestina posta ao servizo do narcotráfico, aínda que tamén do recreo de moitos amantes da velocidade marítima. Esta reportaxe trata de reconstruír o primeiro caso: que son realmente as narcolanchas? Por que Galicia é clave na súa fabricación? Como entraron estas lanchas na loxística do hachís e da cocaína? E por que a súa mera posesión é delito dende o 2018?

ORIXE E AUXE EN GALICIA

Galicia e o norte de Portugal son responsables de fabricar aproximadamente o 80 % das narcolanchas existentes a día de hoxe. Estaleiros clandestinos distribuídos entre Vigo, Ourense e o norte luso abasteceron a redes criminais con embarcacións personalizadas de 12 a 16 metros de eslora e ata catro motores de 300 a 450 CV, capaces de acadar velocidades entre 60 e 70 nudos (110-130 km/h). O clan galego liderado por Sito Miñanco tiña mesmo o seu propio estaleiro encuberto en Vilagarcía de Arousa, onde ensamblaba estas lanchas para recoller cocaína en alta mar. As primeiras narcolanchas apareceron en Galicia na década dos anos 80, asociadas orixinalmente co contrabando de tabaco: embarcacións rápidas que servían de lanzadeiras para recoller mercadoría dende barcos nodriza en alta mar e levala á costa. Ese modelo rapidamente evolucionaría cara o transporte de droga.

Durante os anos 90, xa coa cocaína reemprazando ao tabaco, as lanzadeiras sofisticáronse. Ao longo dos anos 2000, emerxeu unha nova xeración de embarcacións planadoras de maior potencia e sofisticación. Un dos modelos máis célebres foi a 'Patoca', considerada a planadora máis grande incautada en Europa ata ese momento, pois medía case 20 metros e contaba con 7 motores foraborda. Foi construída, literalmente, 'á carta', para redes criminais galegas, e incautada durante a operación Tabaiba. E é que as narcolanchas non son lanchas de recreo: son planadoras semirríxidas ultrapotentes, deseñadas para alcanzar velocidades de 60 nudos (arredor de 110 km/h), con capacidade para transportar entre 2.500 e 3.000 quilos de droga nunha soa viaxe. Os seus depósitos de combustible poden chegar ata os 5.000 litros, o que as dota dunha grande autonomía e capacidade de resposta furtiva.

REGULACIÓN E IMPACTO LEGAL

Hoxe en día, facerse cunha destas embarcacións non é tan sinxelo como acudir a un estaleiro ou encargar unha semirríxida de gran potencia. En outubro de 2018 aprobouse un real decreto --Real Decreto-Ley 16/2018-- en España que prohíbe a fabricación, importación ou tenencia de embarcacións destas características: máis de 8 metros de eslora, motores de máis de 200 CV de potencia ou adaptacións sospeitosas --como depósitos de combustible engadidos ou dobles fondos--. Na práctica, isto significa que un particular non pode ter unha destas embarcacións a non ser que a rexistre no Rexistro Especial de Operadores de Embarcacións Neumáticas e Semirríxidas de Alta Velocidade (REOENSAV), e xustifique o seu uso lexítimo: salvamento, formación, investigación, deporte ou actividades profesionais autorizadas.

O propio Tribunal Supremo confirmou no ano 2021 que posuír unha destas lanchas é delito aínda que non transporte dorga, e xa se teñen ditado condenas con anos de cárcere e multas millonarias unicamente por telas no porto --mesmo estando amarradas--. É dicir, aquelas embarcacións que nos anos 90 e 2000 se movían con liberdade pola ría, hoxe son case imposibles de adquirir ou fabricar sen o respaldo legal axeitado, tamén difícil de conseguir. O tempo das narcolanchas como obxecto de uso común quedou atrás: agora son símbolo dun pasado que o Estado vixila con lupa. Operacións recentes como Vozka e Endurance arrestaron a grupos galegos que fabricaban e distribuían estas embarcacións, incautando máis de 30 embarcacións, decenas de motores e detendo a numerosos implicados. Ademais, este mes de xullo de 2025 desmantelouse a maior fábrica de narcolanchas da península, operada en colaboración con Portugal, que tiña vínculos con traficantes en alta mar e grandes incautacións de cocaína e hachís.

POTENCIA, TECNOLOXÍA E PREZO

Estas embarcacións son máquinas impresionantes a nivel técnico:

• Eslora de entre 12 e 16 metros.
• Ata catro motores foraborda de 400 a 450 CV cada un, sumando máis de 1.600 CV en total.
• Velocidades sostidas de 60 a 70 nudos (110-130 km/h), moi superiores ás patrulleiras da Garda Civil, que rara vez superan os 50-55 nudos, mesmo sendo os modelos máis modernos.
• Equipadas con GPS, radar, comunicacións VHF, sistemas de navegación nocturna e tecnoloxías dunha sofisticación rara vez vista en embarcacións recreativas comúns.

A fabricación clandestina destas lanchas en Galicia custa entre 100.000 e 300.000 euros por unidade, e as redes criminais revéndennas por varios centos de miles de euros máis, ás veces ata 5 veces máis, chegando ata os 500.000 euros ou máis. Os motores de alta gama que levan incrementan os prezos: cada motor V8 de 425 CV pode custar uns 60.000 euros, e os V6 de 250 CV andan nos 37.000 euros.Tamén xurdiron operativos como a chamada 'narcogasolineira flotante', unha embarcación camuflada que subministraba combustible a narcolanchas en alta mar, abastecendo viaxes enteiros de tráfico nunha modalidade nunha antes vista.

O VIVIDO EN VILANOVA: REALIDADE OU PRESAXIO?

O episodio que viviron os bañistas hai uns días na ría de Arousa --esa narcolancha surcando a auga a gran velocidade en círculos-- encaixa moito coas probas visuais asociadas con prácticas de narcolanchas, mesmo sen ter habido descarga polo medio. Podería tratarse dunha embarcación de ruta, en proba ou en tránsito. O que semellaba un paseo podería ser parte do negocio clandestino ou simplemente unha rodaxe de recreo. Sexa como sexa, o escenario e a estética coinciden co que as autoridades e os investigadores describen coma o 'modus operandi' habitual. E é que estas narcolanchas son un símbolo dramático: naceron nun contexto rural-industrial, construídas por hábiles técnicos galegos, e foron transformadas en instrumentos letais do narcotráfico. Hoxe están prohibidas, vixiladas, incautadas. Pero seguen sendo parte da paisaxe de Arousa e dunha historia que se escribe dende as rías ata o mar.

 

 

 

 

Ver esta publicación en Instagram

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Una publicación compartida de Galicia Confidencial (@galicia_confidencial)