Unha activista mexicana denuncia que non hai vontade política no seu país para localizar persoas desaparecidas
Aleida Quintana baralla volver ao seu país e é optimista coa acción do Goberno de López Obrador ante desaparecidos e feminicidios.
Por E.P. | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 20/02/2019 | Actualizada ás 15:44
A activista mexicana Aleida Quintana, que está en España a través do programa de Protección Temporal de Defensores e Defensoras de Dereitos Humanos de Amnistía Internacional, asegurou que as autoridades mexicanas "teñen mecanismos para localizar ás persoas desaparecidas", pero denunciou que "non hai vontade política" para levar a cabo estas procuras.
Esta licenciada en Antropoloxía Social e defensora dos dereitos humanos en México, de 31 anos de idade, participou este mércores en Santiago de Compostela nun 'Almorzo On/Off' organizado polo Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia e Amnistía Internacional, marco no cal explicou a situación das persoas desaparecidas no estado de Querétaro, de onde é natural.
Segundo explicou, o estado de Querétaro "publicítase como un dos estados máis seguros do país" debido á "negativa do Goberno a recoñecer os cárteles, secuestros, roubos e feminicidios". A activista apuntou que "era un segredo a voces que existía un pacto entre o Goberno e os cárteles do narcotráfico" que permitía aos narcotraficantes establecerse nese estado a cambio de que non cometesen delitos graves nese territorio.
INVESTIGACIÓN DA ACTIVISTA
En 2013, no marco dun programa da Universidade Autónoma de Querétaro, Aleida Quintana comeza unha investigación sobre a desaparición de persoas no seu estado, un fenómeno que "oficialmente só se limitaba aos estados do norte do país".
A antropóloga comezou a contrastar os datos de reportes de desaparecidos da páxina web da Fiscalía e viu que estaba "chea de anomalías", como a eliminación dalgunhas fichas, a publicación de máis desaparecidos homes que mulleres ou a inclusión das nenas no grupo de mulleres adultas. A partir dese momento comezou a facer públicos datos de desaparecidos en Querétaro: 153 en 2013, 177 en 2014, 407 en 2015, 629 en 2016 e máis de 800 en 2017. Con todo, "en todo ese tempo, o discurso oficial foi que non había ningún desaparecido", afirmou Quintana.
TORTURAS E AGRESIÓNS
O seguimento dos casos das desaparicións permitiulle á activista a localización con vida dalgunhas delas. Estas contáronlle o que lles sucedeu e explicaron as torturas e agresións sufridas. A maior parte das desaparecidas eran vítimas de trata utilizadas na prostitución, a mendicidade, o traballo e o sicariato --en especial homes adultos-- e o traballo doméstico --no caso de mulleres indíxenas--.
"Ás veces acudían coches que garantían ás nais uns estudos e un futuro para as súas fillas na cidade. Levábanllas pero non volvían saber nada delas. Isto estase facendo desde 2007, pero eu deime conta diso en 2014", relatou.
PROCESO DE TRATA DE PERSOAS
No proceso de trata de persoas, segundo sinalou Quintana, traballan en conxunto dous ou máis cárteles do narcotráfico, o que complica aínda máis a súa localización. Ademais, denunciou "unha falta de interese" en localizar aos desaparecidos, "probablemente vinculada coas testemuñas" e en moitas ocasións alegan que existe "unha falta de recursos".
O traballo de Aleida Quintana, que se centrou en especial na denuncia desta situación e no acompañamento psicosocial ás familias, en especial das mulleres vítimas do feminicidio, provocou que sufra ameazas e agresións. As ameazas comezaron en 2013 "en persoa por parte de servidores públicos". Ademais, tamén as sufriu "vía telefónica, por mensaxes de texto e Facebook" e mesmo chegaron a borrarlle bases de datos.
"CAMPAÑA DE DESPRESTIXIO" DOS MEDIOS
Posteriormente, en 2015, comeza a ter escolta pero "as ameazas e agresións non cesan". Ademais, os medios de comunicación comezan unha "campaña de desprestixio" contra o seu traballo por parte de servidores públicos, segundo narrou. En 2017 foxe do Estado de Querétaro despois de que o cargador da arma dun dos seus escoltas fose roubado e en xaneiro de 2018 sofre a última agresión física cando dous individuos a golpean cun tubo por detrás.
Segundo explicou, é nese momento cando decide acollerse ao Programa de Protección Temporal de Defensores e Defensoras dos Dereitos Humanos de Amnistía Internacional polo que leva case un ano en España. Nestes momentos está a pensar en volver a México. "En caso de volver, pediriamos que se nos garantise a seguridade", afirmou.
OPTIMISMO ANTE O CAMBIO DE GOBERNO
Con todo, Aleida Quintana mostrouse optimista co cambio do goberno federal de México e os primeiros meses do mandato de Andrés Manuel López Obrador, xa que asegurou que o cambio de presidencia "marcou un antes e un despois", en especial na localización de desaparecidos e na detención de feminicidas.
Ademais, apuntou como retos do novo Goberno o poder dos cárteles do narcotráfico e os vínculos destes coas autoridades, en especial a nivel estatal. "Agora polo menos hai posibilidades de que vixíen os recursos a nivel federal, pero ten que haber tamén acompañamento internacional", apuntou.
BIOGRAFÍA
Aleida Quintana é a fundadora do Grupo Interdisciplinario pola Equidade 'T'ek'ei', que dá acompañamento a familias de nenas, mulleres e homes desaparecidos, vítimas da trata de persoas e de feminicidios en Querétaro.
A activista chegou a España a través do programa de Protección Temporal de Defensores e Defensoras de Dereitos Humanos de Amnistía Internacional, que foi creado en 1998 e desde ese momento acolleu a máis de 40 familias. Este programa proporciónalles durante un ano a oportunidade de poder continuar co seu traballo en defensa dos dereitos humanos sen risco para a súa vida ou a súa integridade física.
