'Declaración Galicia': as rexións españolas únense en Santiago para frear a centralización dos fondos europeos

Santiago de Compostela albergou a reunión na que a delegación española no Comité das Rexións selou unha postura común bautizada como 'Declaración Galicia' na que se apela á revisión da proposta da Comisión Europea para o próximo marco financeiro plurianual 2028-2034, á vez que se pide un orzamento "ambicioso, equilibrado e xusto", e unha xestión descentralizada dos fondos europeos.

Na inauguración participou, xunto con outros conselleiros e dirixentes do seu Goberno, o presidente da Xunta, Alfonso Rueda, quen reivindicou que este é un momento "crave" para que as rexións españolas eleven a súa voz "conxuntamente" para proclamar a vontade de contribuír "a unha UE máis forte, cohesionada e máis próxima nas súas decisións aos cidadáns". "Algo que aseguramos as rexións, as provincias e os municipios", recalcou o xefe do Executivo autonómico, antes de incidir no "valor simbólico" de celebrar este encontro en Galicia, tras subliñar o "papel europeísta" da comunidade e do Camiño de Santiago.

Rueda amosou o orgullo de Galicia por presidir actualmente a delegación española no Comité, unha responsabilidade que, segundo explicou, asúmese coa vontade de contribuír a que España fale en Europa con "unha voz plural, sólida e unida polo compromiso cos valores e o desenvolvemento comúns". Na liña do que reflicte o propio texto da 'Declaración Galicia', fixo referencia ao debate sobre o novo marco financeiro plurianual 2028-2034, sinalando a preocupación ante o risco de centralización que suporía a proposta da Comisión Europea de agrupar nun mesmo marco 14 fondos actuais.

Así, defendeu que resulta "esencial" manter a participación efectiva dos gobernos rexionais e locais --entidades máis próximas ao cidadán-- no deseño e xestión das políticas europeas, lembrando que a cohesión territorial é "o corazón" da UE e "non pode ser substituída nin diluída". Para Rueda é clave manter as políticas de cohesión "que tanto contribuíron a mellorar os territorios". Na clausura, o conselleiro de Presidencia, Diego Calvo, incidiu na mesma liña, á vez que puxo o foco no Goberno central. Faino a propia declaración, que reitera o chamamento feito polo Comité das Rexións para que a proposta sobre o fondo dos plans de colaboración nacional e rexional sexa revisada e apela especialmente ao Executivo que dirixe Pedro Sánchez a que defenda esta posición no Consello.

REXEITAMENTO Á PROPOSTA

A 'Declaración Galicia' arrinca manifestando o rexeitamento expreso á proposta da Comisión Europea para o próximo marco financeiro plurianual 2028-2034 e, en particular, ante a creación dos chamados plans de colaboración nacional e rexional. Recalca que ao concentrar en plans únicos por Estado membro un conxunto de recursos limitados e destinados a políticas tan diversas como a cohesión, a agricultura e a pesca, o emprego e a inclusión social, a vivenda ou a seguridade e defensa, exponse " un dilema de asignación de recursos entre prioridades estratéxicas que pode pór en perigo o consenso ao redor dos plans e reducir a súa eficacia".

Ademais, este enfoque, continúa o texto, dá pé "a unha centralización dos estados membros en detrimento de a súa organización competencial propia, resta transparencia á repartición territorial dos recursos e debilita o papel das rexións na definición das prioridades de gasto". "Todo iso", agrega, "podería comprometer o principio de cohesión e o desenvolvemento equilibrado da Unión". Por iso, insístese na necesidade de que a proposta para o futuro marco financeiro sexa revisada e que o Goberno de España apoie esta postura.

TAMAÑO DO ORZAMENTO E COHESIÓN

Máis aló, o documento, que inclúe 25 puntos, o incide no tamaño do orzamento e lamenta "a falta de ambición" de presentar unha proposta "por baixo do 2 % da renda nacional bruta da UE, moi inferior ao peso relativo dos orzamentos do resto de administracións públicas". Pide, por tanto, que a Unión se dote de medio financeiros "suficientes" para "facer fronte aos importantes retos xeopolíticos actuais, así como para cumprir os obxectivos do Tratado, como a cohesión económica, social e territorial, a agricultura e a pesca". Tamén lamenta que se estea "reducindo a proporción de fondos xestionadas de forma compartida entre a Comisión, o Estado e as rexións en favor dos xestionados directamente pola Comisión e solicita que se reequilibre o orzamento para reforzar os primeiros".

Ao tempo, reclama un orzamento "específico, diferenciado e suficiente" para a cohesión, así como un sistema de repartición entre os estados membros e as rexións que "teña por obxectivo reducir as diferenzas entre os niveis de desenvolvemento das diversas rexións". Así mesmo, aplaude o financiamento mínimo destinada ás rexións menos desenvolvidas, pero reivindica unha política de cohesión "para todas as rexións". Tamén se "toma nota" da mención expresa ás rexións ultraperiféricas, pero lamenta que a súa especificidade "se trasladase do ámbito europeo ao nacional, ignorando a necesidade de políticas europeas específicas".

Ademais, pide criterios "obxectivos, claros e concisos" de asignación rexional predefinidos a nivel comunitario e que se negocien abertamente cos estados e as rexións, á vez que incide en que a competitividade non debe ser algo "alleo" aos plans de colaboración. E agradece o "recoñecemento expreso" ás estratexias de desenvolvemento territorial e urbano "integrado", así como ao "desenvolvemento social participativo", pero bota en falta "unha asignación específica para ambos".

AGRICULTURA E PESCA

En materia de agricultura e pesca, incídese na necesidade de "garantir a viabilidade destes dous sectores" e maniféstase a inquietude ante a diminución, en termos reais, do financiamento destinado á política agrícola común (PAC) como á política pesqueira común (PPC). E alerta da introdución de "cofinanciamento nacional" de certas medidas que na PAC actual son financiadas ao cento por cento polos fondos comunitarios, o que implicaría "un maior esforzo" das administracións españolas á hora de aplicar a PAC sobre o terreo.

COMUNIDADES: "AUTORIDADES DE XESTIÓN"

Así mesmo, a declaración fai fincapé na "drástica redución" dos recursos en xestión compartida destinados á pesca, acuicultura e á política marítima da Unión; e plasma unha "profunda preocupación" polo feito de que a posta en marcha dos plans levaría "a unha xestión dos recursos máis centralizada no nivel nacional, xa que non garante xuridicamente a participación de autoridades rexionais e locais nin na definición de prioridades nin na súa execución".

En xeral, ademais de incidir na necesidade de flexibilidade orzamentaria, propón o recoñecemento do papel das comunidades autonómicas como "autoridades de xestión nos ámbitos da súa competencia, promovendo unha colaboración estreita coas administracións locais". E reclama manter fondos específicos destinados ao desenvolvemento territorial e urbano integrado, que permitan continuar impulsando estratexias locais orientadas á cohesión, a sustentabilidade e a competitividade; e o impulso de estruturas de "coordinación e cooperación" entre os niveis de goberno "máis áxiles, eficaces e estables" que o actual sistema de conferencias sectoriais.

Reunión da delegación española no Comité das Rexións | Fonte: XUNTA