Copperfield en Compostela

Tampouco podo dicir que teña moita experiencia, pero si suficiente. Dous anos de legal e outros catro de negro, varios deles cun delegado que me dixo “mellor si non apareces pola redacción non vaia ser” fan seis con algún que outro intermedio escribindo columnas desde a outra beira do Atlántico.

Por Diego E. Barros | Santiago | 18/10/2010

O daquel delegado tampouco foi moi grave. A fin de contas estaba máis interesado nos seus plans de fin de semana que no traballo diario da redacción. Como non debía estar na redacción non fora ser, dado que era algo así como un corresponsal polas estradas da Galicia profunda, prometeume un portátil que nunca chegou e armoume cunha cámara fotorgráfica compacta. Fun o seu ensaio do que agora chaman xornalista total cando o que queren dicir é total, a secas. Vendo o que chegaba pasei da súa advertencia e escribía na redacción como un ilegal vende CDs piratas na rúa Carretas de Madrid, agardando unha inspección de Traballo que, por suposto, nunca chegou. Un día achegouse á miña mesa e preguntoume se ía precisar da cámara o seguinte fin de semana. Contesteille que non seguro das miñas dotes adivinatorias para a noticia. Quería a cámara prestada para unha regata que tiña aquel fin de semana. Nunca máis a vin, é probable que caera pola borda do iate na ría de Vigo. A aquel delegado premiárono coa dirección dun gratuito dos que xa non existen e eu perdinlle a pista.

Vou cumprir un ano lonxe da prensa máis creo que é a prensa a que se alonxa cada vez máis de min. Ao principio tentaba seguir os xornais. Logo xa non. Bastaba con Internet e a radio. A información impresa morreu, pensei. Hai domingos que até me custa achegarme á gasoliñeira para mercar o xornal. Nada, ou máis ben pouco, baixo o sol tras un par de tostadas e os seus equivalentes cafés. Moito se discute sobre o futuro da prensa en lugar de discutir sobre o futuro propiamente dito. Supoño que é a fonte do problema ao que se enfronta unha grande parte dos xornais ensemismados nun mundo que son incapaces de ver más aló da porta de das súas sedes centrais e os seus intereses empresariais que, case nunca, coinciden xa cos da opinión pública que din representar.

Dixen que a miña non era moita experiencia e algo me di que até aquí chegamos. Neses anos só fun censurado en dúas ocasións. A terceira fun despedido e nin sequera comezara a escribir, así que non conta. Na primeira era becario e alguén me chamou para denunciar unha presa ilegal en Meis. O propósito da mesma era facer unha balsa que acumulara troitas en pouco espazo nunha especie de revival franquista sen Campanu para maior desfrute dun clube de amigos. Comenteillo ao xefe e dixo que tiña que facer unha chamada. Ao cabo chamoume e me dixo olvídate do tema, ven de arriba. Máis tarde entereime que “arriba” estaba precisamente algún dos amigos da troita pero con pouca paciencia.

A segunda foi nos artigos que escribín durante un ano e pouco na contracapa dun xornal. Foi despois da encerrona que lle fixeran a Carlos Callón na TVG, que xa presaxiaba o que estaba por vir. Ocurríuseme pensar que era máis o menos libre, a fin de contas, xa o comprobara noutros textos tecleando ao fío, pero non. De arriba chegou outra chamada para deixar claro que nin falar de criticar a un “compañeiro”. Non quedou outra que tragar, aínda que, para min, era tan compañeiro o acosado como o acosador. Os dous escribían no xornal aínda que eu nunca os vira pola redacción.

A terceira, como dixen, xa non tiven tempo a escribir. Foi un despedimento preventivo. Xunto a un compañeiro, puxéronme na rúa. Por falar. Non pasa nada. O que me molesta é que coa que está por caer aínda hai quen se permite o luxo de poñerme por gilipollas.

Agora, en certa medida, tocoulle ao amigo Fran P. Lorenzo. No seu caso non hai censura. Hai simple baixada de pantalóns obrigada o que ven a demostrar que a libertade da que algún presumen non é máis que unha pantalla de fume da que todos participamos, especialmente cando se toca determinadas portas que críamos pechadas polo tempo e o sentido común. E hai, sobor de todo, a torpeza de quen cre, aínda hoxe, que se pode facer desaparecer o pensamento e acaba como David Copperfield fixo coa Estatua da Liberdade. Por un anaquiño, por uns cantos dólares. Esa torpeza que fai que o que era un simple floco acabe convertido nunha bola de neve que roda pola rede e as rúas que visitará o Papa.

Unha das primeiras cousas que aprendes no traballo xornalístico é que o realmente importante nunca sae nos xornais e que estos hai que lelos entre liñas. No caso da columna de Fran P. podemos discutir o dubidoso gusto dunha fotografía que, por outra banda, non facía máis que recoller a luba dun consello demandado pola propia Santa Nai Igrexa: o de xuntar santos e Halloween. De aí ese Papa Bieito XVI saído dun filme de George A. Romero ou, máis exactos, dunha catacumba vaticana. No tocante ó seu contido, calquera persoa cun mínimo de sentido crítico, pode subscribir cada unha das súas verbas. Basta con mirar os xornais. Ninguén está a contar o revés dunha visita papal que naide pedíu, que todos (eu e máis vostede que non participa da relixión imperante) pagaremos e que, agora, sabemos que é a única iniciativa coa que se quere paliar a crise que foi capaz de parir o cerebro de quen nos goberna, unha vez que a extensión da bula xacobea non callou entre a curia romana.

Sabemos que, esas oito horas, nos expulsarán da cidade. Sabemos que, esas oito horas, os hosteleiros faran un novo agosto a conta de propios e estraños. Sabemos que, esas oito horas, bailan entre tres ou catro millóns. Agora sabemos que hai anos, en Valencia, foron moitos máis e, tamén, moitos menos os grandes beneficiados. Agora estámolo comezando a saber. Para Galicia, coma co AVE, haberá que agardar uns cantos anos máis.

Non hai no artigo desaparecido nin unha soa afirmación gratuita e nin unha soa palabra que sexa máis propia da barra dun bar que de ser impresa nun xornal serio. Eso, alo menos é algo do que non poden presumir outras contracapas que se publican a diario. Por eso, a firma de Fran P. é unha das poucas que trae aire fresco ao anquilosado mundo do articulismo galego. O que, de por si, explica moito.