Intercalar distintas especies e plantacións na paisaxe, clave na prevención de incendios: "O problema foi político, non xurídico"

Intercalar nas paisaxes forestais diferentes especies e plantacións é unha da medidas "clave" para a prevención fronte a incendios, así como interromper a continuidade creando zonas sen vexetación que retarden a "propagación e potencia do lume" e axuden, así, a combatelo. Así o trasladou Celia Gouveia, investigadora da Unidade de Observación da Terra do Instituto Português do Mar e da Atmosfera (IPMA) e profesora na Universidade de Lisboa, unha das relatoras no Encontro Internacional sobre 'Dereito e riscos meteorolóxicos extremos xerados polo cambio climático' este xoves na Facultade de Dereito da Universidade de Vigo, en Ourense.

Gouveia será a encargada de dar voz este xoves a partir das 16.30 horas á conferencia sobre 'Seca, ondas de calor e incendios: Perigos compostos e en fervenza e as súas repercusións na vexetación'. Consultada por Europa Press, esta experta recalcou que "tras eventos de lumes consecutivos" que "non dan tempo á vexetación a recuperarse", a vexetación natural "que había antes desaparecerá" e "diminuirá a súa resiliencia". "Con grandes incendios, ponse en risco a recuperación e resiliencia da vexetación de forma natural, mesmo no caso da vexetación mediterránea, que está máis adaptada a estes eventos", engadiu. Así mesmo, Gouveia subliñou que a combinación dunha seca prolongada con ondas de calor e con incendios ten un impacto directo no secuestro de carbono e no propio ciclo do carbono que desenvolve a vexetación.

Por iso, explicou, as novas medidas que buscan "mitigar os efectos dos incendios no ecosistema" relaciónanse directamente coa "alteración da paisaxe", é dicir, a intercalación de "especies forestais" con "outras menos susceptibles" de xerar lumes, para evitar, así, que estes incendios "se propaguen con esa velocidade". "O clima non se pode cambiar, e se se consegue non será a curto prazo, así que a solución é crear unha paisaxe que interrompa a continuidade de especies e plantacións, e crear zonas sen vexetación, para evitar que os lumes se convertan en incendios de 4ª xeración", destacou.

"MEGAINCENDIOS" POR SITUACIÓNS CLIMÁTICAS "EXTREMAS"

Ademais, Gouveia insistiu en que a vaga de incendios que arrasou a Península Ibérica durante o pasado agosto parte dunha primavera "bastante húmida", reforzada por "varios anos nos que non houbo tantos incendios", que facilitou o desenvolvemento de "moita vexetación", así como a súa "acumulación". Esa vexetación secouse durante o verán coa aparición de "ondas de calor extremas e sucesivas", pasando a converterse en "moito combustible" que estaba dispoñible e "en condicións idóneas" de xerar "incendios moi complicados". "Fálase, entón, de megaincendios que, cando alcanzan unha determinada potencia e liberan unha determinada enerxía vólvense moi difíciles de combater", engadiu.

SITUACIÓN A FUTURO

Nesta liña, Gouveia lamentou unha realidade que pasa por "un momento de incerteza" sobre "o que será o futuro climático" e recalcou que o planeta vive "unha clara situación de quecemento climático" con "temperaturas que aumentan" e "secas grandes e prolongadas" durante os últimos anos; unha realidade que "está a afectar a toda Europa". "Zonas que non adoitaban arder, arden agora, e orixinan inmensos lumes, por exemplo, en Macedonia, Grecia, Montenegro ou Bosnia, así como focos en Alemaña, Bulgaria ou Noruega", explicou. Así mesmo, esta experta subliñou que, independentemente de que a orixe destes incendios sexa "natural, por neglixencia ou criminal", todo parte de "condicións meteorolóxicas moi extremas" que dificultan a aparición de "xanelas de oportunidade" para que medios de extinción sexan capaces de controlar incendios que "tenden a adoptar formas descontroladas durante varios días".

COORDINACIÓN E COMUNICACIÓN

A continuación, Celia Gouveia lamentou que "é difícil", nalgunhas ocasións, "facer chegar a mensaxe da ciencia" a "quen toma as decisións". Incidiu en que estas decisións "non se toman só en función de consellos científicos", senón que "hai moitas outras consideracións" máis aló da "posición científica". "Un dos grandes desafíos actuais é pasar a mensaxe científica a quen fai as leis, para que teña en conta esa parte", reclamou. Gouveia subliñou que é necesaria unha "coordinación enorme" entre diferentes partes que "normalmente non traballan xuntas" e que, "ás veces", independentemente da "óptima comunicación" entre estas, "situacións tan extremas" xeran "dificultades igualmente". "Se conseguimos que esta clase de eventos non sucedan en continuo todos os anos xa será algo positivo, pero na fase na que estamos é moi difícil que isto se evite", lamentou.

GOBERNOS QUE "NON CUMPREN" A LEXISLACIÓN DE PREVENCIÓN DE LUMES

Nesta liña, tamén María Concepción Gimeno, doutora e profesora de Dereito Público na Universidade de León, recalcou que, tras a vaga de incendios que arrasou o país e a provincia de Ourense, o "problema foi político, non xurídico". Gimeno, consultada por Europa Press, lamentou que a realidade dos incendios radica de "gobernos que non tomaron as políticas e medidas necesarias" e que "non cumpriron coa lexislación existente para previr lumes". "Se se aplicase a lexislación sobre incendios, entón se se poderían esixir moitas responsabilidades", manifestou. Así mesmo, Gimeno subliñou a importancia do "dereito como unha ferramenta para abordar as consecuencias do cambio climático" e incidiu en que o principal "problema das normas xurídicas" que regulan os eventos climatolóxicos extremos é que "son reactivas", é dicir, "primeiro sucede a catástrofe" e "logo créase a norma".

Cabalos nunha ladeira calcinada tras o paso do lume, na serra de San Mamede, en Ourense | Fonte: Rosa Veiga - Arquivo