A gandería sen terra, un modelo alleo que colle forza en Galicia

As parcelas que na Limia levan por nome ‘de sacrifico’ comparten o alcume que usan en Chile para falaren dos territorios sacrificados en prol de actividades industriais que deterioran a calidade de vida, o desenvolvemento, e a saúde dos seus habitantes. Trátase dunha categoría teórica que refire á invisibilización dunha comunidade. E a contaminación por nitratos na Limia, piden dende o Movemento Ecoloxista da Limia, debería investigarse. Din que mesmo teñen chamado os cazadores  porque aí onde botan os xurros acaban por morrer os coellos e as perdices. 

“Se fora só mexo, ouríns e merda, aínda menos mal, pero é que aí van parar todos os medicamentos e antibióticos, os desinfectantes que usan para limpar as naves...”, lamenta Manuel García. O labrego fala dos pensos cos que alimentan aos animais, feitos con soia e transxénicos, a base de “esquilmar selvas” que, logo verquidos en xurros, esnaquizan outros lugares. Territorios sacrificados, si, pero para quen ou que, cal é a razón de estado que actúa como xustificante? Sábese que o sector gandeiro atravesa unha fonda crise e a poboación no rural esmorece. Sábese tamén que lonxe de reverterse a tendencia na Limia, hai menos da metade dos 41.800 habitantes que había a finais do século pasado. 

A regresión demográfica é parella á regresión da provincia, e paralela ademais ao modelo agrogandeiro que se ten intensificado durante todos estes anos. Para Isabel Vilalba, secretaria xeral  do Sindicato Labrego Galego, termos un rural vivo pasa por ir a producións de alta calidade: “que haxa moitos proxectos e non proxectos macro, e en base a uns criterios de sostibilidade, con garantías co propio medio de que esa terra non se contamina e segue sendo fértil e viva”. A gandaría intensiva comezou na comarca nos anos 70 e nos 80 continuou medrando. Autorizáronse novas granxas e a ampliación das existentes, “mesmo estando á beira dos pobos, e iso é o máis lamentable, que durante décadas o Goberno galego non esixiu ningún tipo de trámite”, censura o ecoloxista integrante do MEL. 

"AS COUSAS ESTÁN MELLORANDO"

Sobre eses verquidos de estercos e puríns que provocan a contaminación por nitratos, a presidenta da Asociación de Empresarios, Gandeiros e Agricultores da Limia (ADEGAL), Maite Joga, defende que “cada vez se están facendo mellor as cousas e aínda se pode seguir mellorando”. Para iso demandan unha normativa “distinta” e “infraestruturas para tratar os nosos residuos que non existen noutras comarcas” porque “aquí a agricultura e a gandaría funcionan como auténticas empresas”.

Maite Joga fai fincapé en que canda o decreto de fertilización que prohibíu aplicar os puríns co sistema de prato, as empresas tiveron que cambiar o sistema de cisternas e mesmo os tratores e “supuxo un coste económico bestial, co cal moitísimas instalacións pecharon”. Agora, co decreto do Goberno que endurece a normativa de contaminación e a sombra da declaracón da Limia como Zona Vulnerable a Nitratos, dende ADEGAL atópanse “á espera” de saber que medidas afectarán.

UN MODELO ALLEO A GALICIA QUE COLLE FORZA

Moitas foron as décadas de verquidos e moitos os intentos fracasados por protexer un territorio no que hai demasiados animais. Logo das denuncias en Bruxelas, dos burofaxes de ADEGAL cara aqueles que loitaban contra a contaminación, da demanda na que Coren reclamaba a Manuel García un millón por mostrar as ilegalidades en RTVE... Constituíuse a Mesa da Limia para o encontro entre as administracións, o sector agrogandeiro e as organizacións sociais.  

Foi entón cando a Xunta recoñeceu que nos últmos anos se estaba a observar en algunhas comarcas de Galicia-- non só na Limia, tamén no Deza, en Bergantiños ou na Terra Chá-- unha concentración de actividade gandeira intensiva que supuña un risco ambiental. E segundo un informe de Greenpeace, Galicia lidera hoxe o ránking estatal no aumento da contaminación por nitratos, medrando nun 201% nos últimos anos; e é a segunda comunidade que máis contribúe á crise climática coa gandaría industrial.

“Todo o mundo sabe como se produce a carne barata. Os holandeses e os alemáns hai moito tempo que sofren as consecuencias, por iso agora veñen aquí a España e andan cebando porcos en Cataluña e Aragón” di o militante ecoloxista Manuel García antes de incidir en que “prefiren pagar e levar a carne limpa a seguir contaminando as súas augas”. Para o agricultor ecolóxico, a responsabilidade do auxe deste modelo é, no fondo, das administracións competentes e dunha xustiza que está ao servizo da gran empresa. 

"GANDERÍA SEN TERRA"

A secretaria xeral do Sindicato Labrego Galego fala da produción de tenreira galega, da produción de porco celta, e do “frustante” que resulta falar da gandaría sen terra coa imaxe dunha vaca como pano de fondo. Lamenta que en Galicia se intensificara o modelo de gandaría industrial naqueles lugares onde se seguiron dando novas autorizacións e reivindica un modelo que “non é cousa nova que é sostible, nel podemos inspirarnos para que a nosa bandeira sexan esas producións de alta calidade que serven para xerar riqueza”. “A gandería sen terra é un modelo en xeral totalmente alleo a Galicia e temos que ter boa determinación de que non o queremos”, zanxa.

Namentres, desliza a preocupación da organización de que exista só unha alimentación de calidade para unha élite e móstrase partidaria de regular na cadea o que é un prezo xusto en orixe. Pola súa banda, a presidenta de ADEGAL sinala que 'máis animais e menos granxas' é o modelo produtivo en si. “É a sociedade a que duns anos para esta parte nos empuxa á necesidade deste tipo de cousas. Calqueira gandeiro sabe que con catro vacas non ten nin para cubrir custes”, di.