Desmontando a “Galicia excepcional” de Feijóo

O presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, presentou este venres o balance da súa xestión á fronte do Goberno Galego. Como era de esperar, os conservadores presentan unha realidade idílica na que todo parece ir ben: máis emprego, menos impostos, mellor sanidade e educación públicas, estabilidade orzamentaria, mellores prestacións sociais, máis apoio aos mozos, emprendedores, rural e sector pesqueiro, máis investimentos en comunicacións, máis defensa da lingua galega, maior transparencia política e defensa do autogoberno... Pero, é real esta "Galicia excepcional", como así a chaman Feijóo e os seus no seu balance de goberno? A realidade, cando menos a de pé de rúa, parece contradicilos. Analizamos os principais "avances" presentados polo PPdeG nesta lexislatura con algúns dos últimos datos que cuestionan a retórica dos populares en materia de economía e emprego, e servizos públicos.

ECONOMÍA E EMPREGO

Segundo os populares, “Galicia crece e crea emprego de xeito continuado desde hai dous anos e a previsión é que o siga facendo con máis intensidade este 2016”, sobre "bases sólidas", que se substentan principalmente no comercio exterior e non tanto na economía interna do país. Os datos positivos dos que presume o PPdeG teñen máis que ver con realidades macroeconómicas e non tanto microeconómicas, impulsados pola recuperación global. Mentres, a realidade que viven os cidadáns segue sendo a dun contexto de incertezas, afogamento económico e traballo precario e temporal.

Malia que a economía galega creceu no último trimestre a un ritmo do 0,8% e a un 3% na taxa interanual, este crecemento segue sen asegurar mellores condicións laborais e mesmo coincide cun aumento dos despedimentos colectivos no país. Así, o número de traballadores afectados por despedimentos colectivos aumentou en Galicia no primeiro semestre un 82,3% en relación co mesmo período do ano anterior, ata 904, segundo os datos do Ministerio de Emprego e Seguridade Social.

As cifras relacionadas co emprego tamén son malas no que se refire á suspensión de contratos, que se incrementaron nun 43,9%, afectando a 2.936 traballadores durante os seis primeiros meses do ano.

En total, as regulacións de emprego, nas súas distintas modalidades, experimentaron un ascenso do 36% na primeira metade do ano en Galicia, ata 4.279, e é a cuarta autonomía con máis traballadores afectados polos ERE.

Outro dato que cuestiona a "Galicia excepcional" de Feijóo é o do número de altas e baixas na Seguridade Social. Só durante o ano 2015, en Galicia se rexistraron nada menos que 1,39 millóns de altas e 1,38 millóns de baixas, é dicir, 2,8 millóns de movementos, pero cun aumento neto de afiliados que non superou os 19.354, o cal indica claramente que os postos de traballo que se están creando son de moi baixa calidade, de moi curta duración —mesmo de horas para un só día— e precarios.

Ademais, dende 2008 e ata 2016 o número total de persoas que levan máis de dous anos sen emprego en Galicia ascendeu de 15.300 a 94.800, aínda que dende 2015 descendeu un 15%. Segundo Eurostat, os parados de longa duración en España só aumentaron en Galicia e na Comunidad de Madrid. Así, no noso país pasaron do 53.4% en 2014 ao 54.7% en 2015, colocando a Galicia na oitava posición no Estado; mentres qu en de Madrid pasou do 53.4% ao 55,7%.

A situación tamén é dramática para os autónomos galegos. De feito, Galicia liderou en 2015 as solicitudes de prestación por cese de actividade de autónomos en España, co 23,9% do total das presentadas en todo o Estado.

Os datos de paro de Galicia sitúana mesmo á cola de Europa. Eurostat, a oficina de estatística da Comisión Europea, publicou recentemente un informe no que sitúa a Galicia no grupo de 29 rexións coas taxas de paro máis altas da Unión Europea. A comunidade galega é marcada en vermello no mapa do desemprego europeo e é, xunto con Asturias, a única rexión do norte de España incluída no grupo de cola en emprego, composto exclusivamente por rexións do sur de Europa.

O informe de Eurostat, con datos de 274 rexións do ano 2015, divide as rexións europeas en cinco grupos: as que teñen unha taxa de paro por debaixo do 4,7%, as que están entre o 7,2% e o 11,8%, as situadas entre o 11,9% e o 18,7% e, por último, as que superan o 18,8%, marcadas en vermello. É neste último grupo no que se sitúa Galicia.

Malia que a comunidade galega conseguiu rebaixar a taxa de paro en 2,4 puntos entre os anos 2014 e 2015, non logrou saír dese grupo de cola. De feito, a baixada do paro en Galicia non é excepcional, xa que a maioría das rexións europeas reduciron a súa taxa de desemprego en 2015 grazas ao efecto contaxio da recuperación económica global.

Galicia tamén conseguiu rebaixar o paro entre os máis novos, no grupo de 15 a 24 anos de idade, pasando do 48.5% en 2014 ao 43.5% en 2015, ocupando tamén o noveno posto no Estado coas taxas máis altas.

Os datos que desmontan a Galicia idílica de Feijóo non rematan aí. No primeiro trimestre deste ano, a nosa autonomía foi a que máis emprego destruíu no Estado. En concreto, o 42,8% do total de novos parados en España rexistráronse en Galicia. Isto supuxo que en Galicia se destruíu emprego a un ritmo 9,2 veces maior que o do total do Estado, onde neste trimestre o paro subiu apenas un 0,25%, mentres que na autonomía fíxoo nun 2,31%. 

Do lado empresarial, o panorama tamén segue sendo negro, cunha fuga de empresas. Un total de 154 empresas deixaron Galicia no 2015 para trasladar o seu domicilio fiscal a outros puntos de España, mentres que só 135 emigraron doutras autonomías a Galicia. Un balance negativo que supón un estancamento da economía e un retroceso da converxencia do país co conxunto do Estado, segundo o Foro Económico de Galicia.

E á fuga de empresas hai que engadir a perda de poboación, principalmente polo envellecemento e a emigración masiva, principalmente de mozos que buscan noutros puntos do Estado e no estranxeiro oportunidades de traballo que non atopan no noso país. En concreto, perdemos 13.988 habitantes en 2015 fronte a 2014, ata quedar nun total de 2.734.656 residentes, segundo as cifras do Instituto Nacional de Estatística (INE). Este descenso en Galicia do 0,51% é máis elevado que a perda do 0,02% de media do Estado.

Dende 2009, a comunidade de galegos residentes no exterior aumentou en máis de 120.000. Deste xeito, por primeira vez, o número de galegos no estranxeiro superou a barreira do medio millón. En concreto, a 1 de xaneiro de 2016 había 503.840 galegos no exterior, segundo os datos do INE, os cales representan o 21,85% do total da emigración española.

SANIDADE E EDUCACIÓN

Segundo os populares, “En Galicia a Sanidade pública conta con máis prestacións e dereitos, máis e mellores hospitais e centros de saúde, e mellor tecnoloxía”. Porén, as políticas de xestión da sanidade galega nos últimos anos xeraron un importante conflito social pola privatización e recortes de servizos. De feito, este ataque directo aos servizos públicos sanitarios contribuíu a un incremento do 0,3 por cento na cifra de asegurados da sanidade privada entre os anos 2012 e 2015, cando se pasou de 370.532 persoas a 374.017.

Así, por exemplo, o sindicato médico CESM Galicia insiste en que o sistema sanitario "se mantén exclusivamente a custa do esforzo" dos profesionais que, "con menor orzamento, recortes en persoal, incrementos de xornada e de cargas de traballo," segundo subliña, conseguen "mantelo a flote".

O certo é que o gasto sanitario en Galicia é reducido, por debaixo dos 1.232 euros da media estatal por habitante.

Entre os acontecementos máis polémicos arredor das políticas sanitarias da Xunta atópanse a xestión do Hospital Álvaro Cunqueiro de Vigo, exemplo de privatización de servizos públicos, e a crise da hepatite C, que causou mortes en Galicia polo desabastecemento de medicamentos, denunciado polos familiares dos afectados e persoal médico, e aos que o presidente Feijóo cualificou como "indignos".

Ademais, aínda que a espera media para operarse nos hospitais do Sergas, incluído Povisa, baixou nos primeiros seis meses do 2016 ata os 61,6 días, case quince por debaixo do ano anterior, non acontece o mesmo coa espera cirúrxica dos pacientes máis graves, os de prioridade 1, que esperan máis nos hospitais de Santiago, Ferrol, Vigo e Valdeorras, así como no Lucus Augusti, que case duplica os seus datos de demora.

No terreo da educación tamén foron moitas as polémicas suscitadas polas políticas do PP. A última, a denuncia de Confapa Galicia, que critica que mentres o gasto das familias en comedores escolares se incrementou en tres anos nun 8,23 por cento, o gasto da Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria en comedores escolares xestionados polas Anpas se recortou nun 19,54 por cento.

Tamén a A CIG-Ensino, principal sindicato no sector, denunciou que a Consellaría de Educación aproveita as datas de verán para recortar unidades e postos de traballo. En concreto as unidades suprimidas son un total de 84 e os postos de traballo son 133. Fronte a isto, as unidades creadas son só 16 e os postos aos que dan lugar non pasan de 32. O balance é pois de 68 unidades e 101 postos de traballo menos.

No centro da polémica tamén estivo recentemente o sistema de reválida. Partidos da oposición, sindicatos e entidades sociais criticaron as probas de 3º de Primaria da Lomce, as chamadas 'reválidas', que se celebraron en Galicia, e que tiveron escaso éxito grazas ao boicot dos pais e nais.

Por outra banda, unha das grandes apostas da Xunta na educación, a dixitalización das aulas, tamén se amosou como un proxecto fracasado. O Proxecto E-DIXGAL da Xunta, para a implantación dos libros de texto dixitais nas aulas do país, está contribuíndo a que emerxa unha "nova fenda dixital no sistema educativo galego que leva á exclusión dentro dunha rede pública de centros". Ademais, a aplicación do proxecto semella errada, xa que logrou "un alcance pouco significativo do libro de texto dixital no conxunto do sistema educativo". Así o conlúe un estudo elaborado por investigadores da Universidade de Santiago de Compostela (USC), publicado na revista científica Profesorado.

E pendente queda a renovación do profesorado galego. Na actualidade hai xa máis profesores maiores de 60 anos que menores de 30. E o maior número de docentes, con diferenza, son aqueles que xa superan os 50 anos. Esta falta de renovación débese a que nos últimos anos se limitou a oferta de emprego público, especialmente, no sector educativo. Hoxe só un 5,2 % deste colectivo ten menos de 30 anos no Estado, unha cifra que en Galicia se reduce até o 3,55%.

Si hai que salientar, como dato positivo, que Galicia rexistrou no segundo trimestre de 2016 unha taxa de abandono educativo temperán do 15,1 por cento, co que alcanza practicamente o obxectivo do 15 por cento fixado pola Unión Europea na Estratexia de Educación e Formación para o ano 2020 en España.

Todos estes son só algúns dos indicadores máis recentes que demostran que a "Galicia excepcional" de Feijóo non é tan marabillosa como a pinta no seu balance.